از چالش اتباع بیگانه و اعتراض عارفانه تا شتری که مجنون را به کیهان رساند

به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز چهارشنبه سوم مردادماه در حالی چاپ و منتشر شد که وفاق ملی رکن نخست کابینه دولت، ناقص الخلقه مثل محرومیت زدایی!، تفهیم اتهام وزیر سابق کشاورزی در پرونده چای دبش، دولت آینده آمریکا و برجام و ادامه گمانه زنی‌ها و حواشی انتخاب اعضای دولت چهاردهم در صفحات نخست روزنامه‌ها برجسته شده است.

 

در ادامه چند یادداشت و گزارش منتشر شده در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:

آقای پزشکیان! این شتر به کوی لیلی نمی‌رود

 حسین شریعتمداری مدیرمسئول کیهان در ستون نکته شماره امروز این روزنامه نوشت: ۱- در مثنوی مولوی داستانی آمده است که برای این روز‌ها درس‌آموز و عبرت‌انگیز است. ملای رومی نقل می‌کند، «مجنون» که بی‌قرار «لیلی» بود، در تب و تاب دیدار او بر پشت ناقه‌ای نشسته و آهنگ کوی لیلی داشت. ناقه، اما در شهر کُره‌ای شیرخواره داشت و به غریزه مادری از او دل بر نمی‌داشت. مجنون در این اندیشه که به کوی لیلی برود و شتر در اضطراب که
 از کُره خود جدا نشود! به قول ملای رومی: 
«همچو مجنون در تنازع با شتر
گَه شتر چربید و گَه مجنون حُر
میل مجنون پیش آن لیلی روان
میل ناقه، پس سوی کُره دوان
یکدم ار مجنون از او غافل شدی
ناقه گردیدی و واپس آمدی 
یک دو روزه ره بدین منوال‌ها
مانده مجنون در تردد سال‌ها» 
این‌گونه بود که همراهی این دو «ناهمراه» ممکن نبود و راهی که دو روزه قابل پیمودن بود، به ترددِ سال‌ها کشیده بود. مجنون که شتر را همراه نمی‌بیند، چاره کار را در فرود آمدن از ناقه می‌بیند؛ و اگرچه سختی می‌کشد و تلخی می‌چشد، ولی به پای خویش راه می‌پیماید و در کوی لیلی به آرامش می‌نشیند، در حالی که از فرصت سوخته، این درس را آموخته که هرگز با ناقه ناهمراه، راهی کوی لیلی نشود. 
این دو همره، همدگر را راهزن 
گمره آن جان کو فرو ناید ز تن 
۲- فقط با یک نیم نگاه به بینش و منش آقای دکتر پزشکیان و مقایسه دیدگاه و باور‌های ایشان با شورای راهبری و جماعتی که در اطراف رئیس‌جمهور منتخب خیمه زده‌اند، به وضوح و بدون کمترین تردید می‌توان دید که اطرافیان جناب پزشکیان یعنی کسانی که قرار است اعضای کابینه ایشان را انتخاب و معرفی - یا پیشنهاد- کنند، در بینش و منش و دیدگاه‌های سیاسی و عقیدتی با رئیس‌جمهور منتخب فاصله‌ای پُر ناشدنی و متضاد دارند. جماعت یاد شده در مثل به همان شتری شبیه‌اند که نه فقط آهنگ کوی لیلی ندارد، بلکه در جهت و مسیری برخلاف کوی لیلی گام بر می‌دارد! کسانی که در کارنامه و سوابق خود، همراهی با سرویس‌های اطلاعاتی دشمن، محکومیت‌های امنیتی، آلودگی به فساد، دفاع از همجنس‌گرایی، بی‌اعتقادی به نظام و انقلاب، همسویی و همراهی برملا شده با مثلث آمریکا و انگلیس و اسرائیل در فتنه‌ها و آشوب‌ها، ملاقات‌های پنهان با دشمنان تابلودار ایران در آمریکا و دریافت دستورالعمل برای ایجاد فتنه در کشور، درخواست از آمریکا برای اِعمال تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران اسلامی، توصیه به شورای روابط خارجی آمریکا برای مداخله در امور داخلی ایران، مخالفت و سنگ‌اندازی در مسیر تقویت تسلیحاتی ایران، برباد دادن ۸ ساله انبوهی از امکانات و ظرفیت‌ها و بیت‌المال برای مقابله با تحریم‌ها و دو برابر کردن آنها، حمایت از سند استعماری ۲۰۳۰ با وجود اطلاع از مضمون و محتوای ضد اسلامی آن و‌...
۳- جناب آقای پزشکیان! آنچه درباره هویت بسیاری از اطرافیان حضرتعالی مورد اشاره قرار گرفت، واقعیاتی غیر‌قابل انکار است و جنابعالی فقط با یک مراجعه گذرا به سوابق و کارنامه آن‌ها می‌توانید از صحت آن اطمینان حاصل کنید. آیا قرار است این جماعت در دولت شما به مسئولیت‌های کلیدی گمارده شوند؟! اگر چنین است مطمئن باشید که این جماعت با شما همراه نیستند و دیری نمی‌پاید که دولت شما را با مشکلات جدی رو‌به‌رو خواهند کرد.

استقبال اصولگرایان از دولت وفاق ملی

روزنامه همدلی در گزارش امروز خود درباره حمایت‌ها از دولت وفاق ملی نوشت: حداقل اصولگرایان سنتی و قدیمی‌تر‌ها به استقبال پزشکیان رفتند و درباره چینش کابینه سخنانی را مطرح کردند که نشان می‌دهد یک لایه از اصولگرایان سعی در همراهی او دارند. دیروز “حداد عادل” با اشاره به اینکه برخی نگرانی‌هایی در طیف‌های انقلابی در خصوص نحوه چینش کابینه دولت چهادرهم وجود دارد گفت: «درحال حاضر ما در حالت انتظار هستیم و نمی‌دانیم چه خواهد شد، اما این مهم است که آقای پزشکیان از جریان اصول‌گرا هم درخواست کرده که برای وزارتخانه‌های مختلف پیشنهاد بدهند که به عنوان نمونه ما هم در دیداری که با او داشتیم و حداقل بعد از رای‌گیری، دو جلسه بنده با آقای پزشکیان دیدار و مذاکره داشتم که یک جلسه خودم تنها بودم و یک جلسه‌ی دیگر که با تعدادی از دوستان بودیم، در هر دو جلسه ما این نگرانی را به ایشان منتقل کردیم که شما چه می‌خواهید بکنید و آیا می‌خواهید که صددرصد این دولت شما به معرفی شورای راهبری و از جریان اصلاحات باشد یا اینکه می‌خواهید این دیوار‌ها را فرو بریزید و آزادانه‌تر تصمیم بگیرید که البته اینطور گفتند که می‌خواهند حتی‌الامکان یک دولت اجماع ملی و وفاق ملی تشکیل بدهند که ما هم استقبال می‌کنیم.»
رئیس شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب در تشریح این بخش از سخنان خود گفت: «الان دو گزینه پیش روی ما است که یکی فرصت و دیگری تهدید است. یعنی می‌شود یک میدانی برای خدمت فراهم بشود و نیرو‌های کشور هم‌افزایی کنند و به جنگ مشکلات برویم و ان‌شالله خدا هم عنایت می‌کند و بر مشکلات فایق بیاییم که این فرصت است. اما خدای نکرده ممکن است این انتخابات و این تغییر دولت به یک تهدید مبدل بشود و ما باید تلاش کنیم که چنین اتفاقی نیفتد و راه جلوگیری از این اتفاق منفی این است که عقلانیت را حاکم کنیم و بر احساسات خودمان غلبه بکنیم.»
همچنین “محسن رضایی” با تاکید بر اینکه بدون توقع و منّت به دولت پزشکیان کمک کنیم، گفت: «استفاده از شایستگان همه جناح‌ها، اقوام و نیرو‌های کارآمد نویدبخش دولتی موفق خواهد بود.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، با انتشار یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس، نوشت: دکتر پزشکیان رئیس‌جمهور منتخب، به درستی رفع مشکلات کشور، خنثی سازی تحریم‌ها و حق خواهی را در گرو وحدت و اجماع ملی دانستند. استفاده از شایستگان همه جناح ها، اقوام و نیرو‌های کارآمد نویدبخش دولتی موفق خواهد بود. دعوت مکرر ایشان به همکاری را باید قدر شناخت و بی هیچ توقع و منت کمک کرد.»

اعتراض عارف به سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان از پزشکیان 

روزنامه جوان در بخشی از یادداشتی با عنوان اعتراض عارف به سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان از پزشکیان نوشت: روز گذشته محمدرضا عارف که جملاتش نشان از نگرانی برای عاقبت اعتماد اکثریت مردم به اصلاح‌طلبان در انتخابات اخیر داشت، با تأکید بر اینکه مردم به جریانات سیاسی و نظام حکمرانی چک سفید امضا نداده‌اند، گفت که «معتقدم مردم یک بار دیگر به جریان اصلاحات فرصت پوست‌اندازی داده‌اند و همین‌طور به نظام سیاسی اعتماد کردند که کارآمدی خود را نشان دهند و این فرصتی است که جریانات سیاسی و نظام حکمرانی باید از آن به نحو شایسته به نفع مردم استفاده کنند.»
او در ادامه، با بیان اینکه پزشکیان به خوبی توانست در کارزار انتخابات گفتمان اصلاحات را نمایندگی کند، اضافه کرد «همه کسانی که دل در گرو منافع ملی دارند باید به پزشکیان بدون هیچ گونه سهم‌خواهی کمک کنند.»
خود رئیس‌جمهور منتخب هم روز گذشته، گرچه صریحاً از کلیدواژه «سهم‌خواهی» استفاده نکرد، اما با اشاره تلویحی به آن، اذعان کرد که انتخاب مسئولان تبدیل به معضل شده است. مسعود پزشکیان که در دیدار با اعضای ستاد‌های مردمی خود سخن می‌گفت، گفت که «این انتخاب مسئولان برای ما معضل شده است. چون ما شعار دادیم انتخاب برتر خواهیم داشت و حالا به همه می‌گوییم کمک کنید؛ همه آدم‌های خودشان را معرفی می‌کنند، به نوعی نمی‌دانیم باید چه کار کنیم. باید کاری کنیم که آن وفاقی که از آن دم می‌زدیم و شعاری که می‌دادیم و می‌گفتیم مملکت با یک گروه، دسته و جناح اداره نمی‌شود، خودمان به آن پایبند باشیم که نکند همگی از یک گروه و جناح باشد.»
گفتنی است هفته گذشته، بهزاد نبوی هم در اعتراض به سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان از دولت پزشکیان، با انتشار متنی از آن‌ها خواست دست از این کار بردارند: «با مطالعه مطالب دوستان، به نظر می‌رسد شعار "برای ایران" قبل از انتخابات، به شعار "برای وزارت" تبدیل شده است. از همه اعضای کمیته‌ها عاجزانه استدعا دارم، به خاطر ایران و به خاطر دکتر پزشکیان بینوا، دست از سهم‌خواهی از این گوشت قربانی بردارند. پیشنهاد می‌کنم رئیس و همه اعضای کمیته‌ها، از داشتن پست و مقام منع شوند، تا بتوانند کمی هم به فکر ایران و آینده آن باشند.»
باید دید آیا پزشکیان می‌تواند در این قدم اول بر دخالت تندرو‌ها و زیاده‌خواهان فائق آید یا تسلیم سهم‌خواهی آنان می‌شود. اینکه خشت اول چگونه نهاده شود، باقی مسیر را مشخص می‌کند.

سه تفسیر از مانیفست پزشکیان در عرصه سیاست خارجی

روزنامه اعتماد در یادداشتی با عنوان سه تفسیر از مانیفست پزشکیان در عرصه سیاست خارجی نوشت: رویارویی با غرب و تمرکز بر نگاه به شرق که ماحصلش روابط نزدیک‌تر میان ایران با روسیه و چین است، بخشی از دستاورد‌های دولت سیزدهم در عرصه دیپلماسی است، از همین رو گروهی از ناظران می‌گویند تا دو ماه پیش تصور تغییر تاکتیک در عرصه سیاست خارجی ایران دور از ذهن به نظر می‌رسید، اما حالا پیروزی چهره‌ای میانه‌رو، چون مسعود پزشکیان معادلات را تاحدودی تغییر داده است. پزشکیان در همان روز‌های ابتدایی کارزار انتخاباتی‌اش متعهد شد که در چارچوب سیاست‌های حاکم زمینه را برای تغییرات هموار کند. او بر احیای فرآیند‌های دیپلماتیک با غرب، بازگرداندن برجام و تلاش برای رفع تحریم‌ها تاکید کرد. رییس‌جمهوری منتخب تاکید داشت: «با تحریم‌ها شاید بتوان زنده ماند، اما نمی‌توان پیشرفت کرد.» از همین رو تنش‌زدایی با غرب در اولویت‌های سیاست خارجی‌اش تعریف شد، به همین دلیل پزشکیان در سخنانش تاکید دارد که به دنبال روابط خوب براساس احترام متقابل و برابری است. از منظر این چهره میانه‌رو روابط پرتنش با ایالات‌متحده صرفا زمینه‌ساز درگیری شده و هزینه‌های بالایی را به ایران تحمیل خواهد کرد.
بهبود در روابط باید با برداشتن اولین قدم غرب آغاز شود. به ادعای ناظران این قطعه، که برخی آن را «مانیفست سیاست خارجی» پزشکیان می‌خوانند، به جای تغییر، تداوم سیاست‌های حاکم را نشان می‌دهد.
اصولی که پزشکیان بر آن تاکید دارد؛ گزاره‌هایی، چون اولویت دادن تعامل با همسایگان، مشارکت با روسیه و چین و مشارکت فعال در سازمان همکاری شانگ‌های (SCO) و بریکس- منعکس‌کننده اصولی است که در سه سال گذشته توسط دولت ابراهیم رییسی دنبال شده است. این موضوع مورد توجه ناظران داخلی قرار گرفته و انتقاداتی را به دنبال داشته است. به عنوان مثال، حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی حسن روحانی، رییس‌جمهور سابق، مقاله پزشکیان را «تصویری گیج کننده» توصیف می‌کند. او از پزشکیان می‌پرسد: «اگر آن‌گونه که می‌گویید کشور‌های اروپایی همه تعهدات خود را نقض کرده‌اند، اما به طور غیرمنطقی از ایران انتظار دارند که به‌طور یک‌جانبه به همه تعهدات خود در برجام پایبند باشد، چگونه برای گفتگو‌های سازنده با کشور‌های اروپایی آمادگی دارید؟» همزمان کاظم سجادپور، دیپلمات ارشد سابق که در حال حاضر به عنوان استاد دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه خدمت می‌کند، پیام اصلی مقاله پزشکیان را «تعادل و تعادل» می‌داند. او معتقد است که سیاست خارجی پزشکیان «ترکیبی از تداوم و تغییر» خواهد بود. سجادپور درباره رویکرد پزشکیان به روابط با اروپا خاطرنشان کرد: اروپا مسائل خاص خود را دارد. اروپا پس از جنگ جهانی دوم هرگز با این همه چالش ژئوپلیتیکی و داخلی مواجه نبوده، پس ما با اروپای یکپارچه کار نداریم. به گفته سجادپور، پیام پزشکیان این است که ایران آماده بهبود روابط با اروپا است، اما چنین خواسته‌ای بستگی به این دارد که «اروپایی‌ها تا چه اندازه بتوانند به یک چشم‌انداز معقول برسند و مسائل داخلی خود را به امور خارجی ارجاع نداده و با توسل به رویکردی واحد تعامل با تهران را برگزینند. 
برخی مقاله پزشکیان را نشانه‌ای از تمایل دولت چهاردهم برای تعامل با تاکید بر موضع قوی ایران تفسیر می‌کنند. در این میان گروهی از ناظران بر این باورند که تحقق خواست رییس‌جمهوری با چالش‌های داخلی و فرامنطقه‌ای روبه‌رو خواهد شد. این چالش‌ها به ویژه در حوزه دیپلماسی هسته‌ای و تلاش برای احیای برجام مشهود است. عارف دهقاندار، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، در مقاله‌ای در روزنامه اعتماد به برخی از این چالش‌ها اشاره کرده و نوشته، «شرایط کنونی نظام بین‌الملل و خاورمیانه هیچ شباهتی به دوران امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ ندارد.
در ایالات‌متحده، احتمال بازگشت ترامپ بسیار زیاد است.» او می‌پرسد: «استراتژی دولت جدید برای برخورد با دولت جمهوری‌خواه چیست؟ آیا دولت جدید قصد دارد در فرصت چهار ماهه با بایدن به توافق موقت برسد یا منتظر خواهد ماند تا نتیجه انتخابات امریکا مشخص شود؟» به همین ترتیب، مخالفان داخلی نیز می‌توانند مانع‌سازی کنند. علی شریعتی، یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران می‌گوید: «یکی از مشکلات بزرگ پزشکیان مسائل داخلی است و دولت در سایه می‌تواند مانع کار او شود.» در حال حاضر اکثریت مجلس ایران در کنترل محافظه‌کاران و حامیان سعید جلیلی قرار دارد. این می‌تواند مانعی برای برنامه‌های پزشکیان در داخل و خارج از کشور باشد.