«زره» 1500 ساله‌ای که یک افسر رومی آن را پوشیده بود (+عکس)
تنها زره رومی لوریکا اسکوآماتا (Lorica squamata) که سال ۲۰۲۰ در حفاری در شهر باستانی ساتالا در شمال شرقی ترکیه کشف شد، بازسازی شد. قدمت این زره به دوره روم پسین (قرن ۵ پس از میلاد) می‌رسد. این زره به شکل قابل‌توجهی سالم است.
لوریکا اسکوآماتا از پوسته‌های فلزی کوچکی ساخته می‌شد که با سیم به ردیف‌های افقی متصل می‌شدند و سپس به پوشش چرمی یا پارچه‌ای دوخته می‌شدند. یافتن پوسته‌های فلزی تک این زره‌ها غیرمعمول نیستند، اما این نخستین مجموعه تقریباً کاملی است که تا به حال کشف شده است.
به گزارش فرادید، شهر باستانی ساتالا در زمان سلطنت وِسپاسیان (۷۹-۶۹ پس از میلاد) بخشی از استان رومی ارمنستان صغیر شد. موقعیت آن درست در شمال فرات نزدیک جاده ابریشم، آن را به مرکزی مهم برای بازرگانی و دفاع نظامی از مرز شرقی امپراتوری رومی تبدیل کرد.
تحت فرمان تراژان که شخصاً سال ۱۱۵ بعد از میلاد برای دریافت خراج از شاهزادگان محلی به آنجا رفت، لژیو پانزدهم آپولیناریس در ساتالا مستقر شد و یک اردوگاه دائمی بزرگی ساخته شد که تا قرن پنجم به طور مداوم لژیونرها را در خود جای می‌داد.
امروزه، کاستروم (کمپ نظامی رومی) لژیون پانزدهم در ساتالا تنها اردوگاه نظامی دائمی رومی است که در مرز شرقی امپراتوری روم باقی مانده است. کاوش‌ها از سال ۲۰۱۷ ادامه داشته است. لوریکا اسکوآماتا در کاوش‌های کاستروم رومی در سال ۲۰۲۰ کشف شد. زره آهنی در یک بلوک خاکی برداشته شد تا بتوان آن را در شرایط آزمایشگاهی از بلوک جدا کرد تا حتی کوچکترین قطعات آن حفظ شود.
تصویربرداری با اشعه ایکس و میکرو سی‌تی نشان داد زره داخل بلوک تقریباً کامل است. سال ۲۰۲۱، محافظان آزمایشگاه منطقه‌ای مرمت و حفاظت اِرزروم، فرآیند پرزحمت کنار هم گذاشتن قطعات زره را به شکل اولیه خود آغاز کردند.
ساختن زره‌های زنجیری (lorica hamata) گران‌تر بود و تعمیر آن به متخصص نیاز داشت، برخلاف اسکوآماتا که خود لژیونرها هم می‌توانستند آن ترمیم کنند. وجود عناصر زره زنجیری در این زره نشان می‌دهد احتمالاً متعلق به یک افسر بوده است.
