ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز

تابناک کهگیلویه و بویراحمد، فرامرز پژوه فعال سیاسی، اجتماعی و کارشناس حوزه نفت و‌ گاز طی یادداشتی به واکاوی میزان موفقیت ستاد مبارزه با کالا و ارز و قاچاق کالا و از بین رفتن بیش از 10 میلیون فرصت شغلی در کشور، پرداخت.

ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال 1381 با هدف مبارزه مؤثر با قاچاق کالا و ارز تأسیس شد. برای ارزیابی عملکرد این ستاد، ساده‌ترین روش بررسی آمار قاچاق کالا از زمان تأسیس آن است. مطابق با آمارهای منتشر شده توسط نهادهای مختلف در ایران (شکل 1)، روند قاچاق کالا در کشور از زمان تاسیس این ستاد به طور مداوم افزایشیافته است. این نتایج نشان‌دهنده عدم تأثیرگذاری مؤثر این ستاد و همچنین ضعف کلان مدیریتی در مبارزه با قاچاق کالا در کشور است.

متأسفانه، تنها دستاورد قابل مشاهده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، افزایش بار مالی بر دولت و در نتیجه افزایش بودجه دولتی و تورم بوده است. همانطور که در شکل 2 نشان داده شده، میزان بودجه اختصاص داده شده به این ستاد با تعداد 219 کارمند صرف پرداخت حقوق و هزینه‌هایجاری آن‌ها می‌شود. بطور میانگین در طول 22 سال گذشته، بالغ بر 334 میلیارد دلار قاچاق کالا در کشور صورت گرفته است. بخش عمده‌ای از قاچاق کالا به طریق رسمی و از مبادی قانونی انجام می‌شود. با این حجم از سرمایه، امکان ایجاد بیش از ده میلیون فرصت شغلی در کشور وجود داشته است.

پیامدهای منفی ورود کالای قاچاق به بازار داخلی شامل کاهش نرخ اشتغال، کاهش درآمدهای دولت از محل گمرکات، کاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش هزینه‌های دولت، کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری، خنثیشدن حمایت از تولید داخلی، گسترش پولشویی، افزایش نیاز به ارز، کاهش حاکمیت اقتصادی دولت، اخلال در نظم اقتصادی و مشکلات در توزیع عادلانه کالا، به ویژه در مورد کالاهایی نظیر سوخت می‌باشد.

شکل 1: میزان قاچاق کالا از زمان تاسیس ستاد مبارزه با کالا و ارز تا سال 1402 (میلیارد دلار)

شکل 2: بودجه اختصاص داده شده به ستاد مبارزه با کالا و ارز در طول پنج سال اخیر (هزار میلیارد ریال)

نتیجه گیری:

بر اساس توضیحات ارائه شده، می‌توان نتیجه گرفت که تأسیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا در مبارزه با این معضل، نتیجه‌ای جز افزایشقاچاق کالا و افزایش بار مالی برای دولت به همراه نداشته است. لذا به نمایندگان محترم مجلس و ریاست محترم جمهوری پیشنهاد می‌شودبجای اختصاص بودجه به این ستاد و یا تشکیل چنین ستادهای برای کنترلو مبارزه مؤثر با قاچاق کالا، راهکارهایی نظیر تسهیل واردات قانونی کالا، اجرایی‌سازی سامانه جامع گمرکی، رهگیری کالاهای وارداتی در تمامیمراحل، فرهنگ‌سازی، کنترل نهادهای نظامی و قضایی و افزایش شفافیتمالی را در دستور کار قرار دهند.