دامپزشکی خوزستان در زمینه پیشگیری از بیماری‌های طیور هشدار داد
تابناک خوزستان: مدیر روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خوزستان در متن اطلاعیه‌ای که روز شنبه در خصوص گرمای هوا صادر کرد گفت: گرمای شدید، استرس یا تنش گرمایی یکی از چالش‌های صنعت مرغداری است بطوری که در فصل تابستان با وقوع دماهای بالای ۴۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی بالا، کنترل شرایط محیطی یکی از عوامل بسیار مهم در پرورش طیور به حساب می‌آید و ضروری است پرورش‌دهندگان صنعت طیور استان اقدامات لازم را انجام دهند.
حسین شانه‌سازان اظهارکرد: استرس گرمایی، در نتیجه واکنش فاکتورهای مختلفی مانند دمای بالای محیط، رطوبت، تابش حرارت و سرعت هوا اتفاق می‌افتد که از میان آنها دمای بالای محیط نقش مهمی را ایفا می‌کند.
وی گفت: علایم استرس گرمایی در سالن‌های پرورش شامل تلاش برای دور شدن از سایر پرنده‌ها، حرکت به نقاط خنک‌تر سالن و قرار دادن بدن در مقابل جریان هوا، بالا گرفتن بال‌ها و دور کردن آن از بدن و در معرض هوا قرار دادن نقاط کم پر بدن، له له زدن به آرامی، پرریزی ناحیه گردن، پف‌کردن پرها، کاهش تحرک و فعالیت، کاهش مصرف خوراک، افزایش مصرف آب، گشاد شدن رگ‌های سطحی که موجب تیرگی پوست می‌شود و کاهش جریان خون در اندام‌های درونی و له له زدن شدید است.
وی ادامه داد: دمای طبیعی بدن جوجه‌ها حدود ۴۱ تا ۴۲ درجه سانتی گراد است و دمای مناسب محیط برای رشد حداکثری آنها نیز بین ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی گراد است لذا بررسی‌ها نشان داده که استرس گرمایی موجب کاهش مصرف خوراک به میزان ۱۶٫۴ درصد، کاهش وزن به میزان ۳۲٫۶ درصد و افزایش ضریب تبدیل غذایی به میزان ۲۵٫۶ درصد می‌شود، به عبارت دیگر حدود ۳۰ درصد هزینه بیشتر و حدود ۱۶ درصد درآمد کمتر نتیجه استرس گرمایی حاد است.
مدیر روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خوزستان ادامه داد: رطوبت بالا به عنوان عامل تشدید کننده دما موجب کاهش کارایی تبخیر آب در شش و کاهش اثر مفید له له زدن می‌شود که با افزایش دفعات تنفس دفع دی اکسید کربن از شش‌ها افزایش یافته و در نتیجه آلکالوز تنفسی در اثر افزایش PH خون ایجاد می‌شود که در این شرایط فسفات و پتاسیم خون کاهش، سدیم و کلر خون افزایش و در نتیجه رشد و تولید شدیدا" تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش می‌یابد.
شانه‌سازان گفت: کنترل تنش گرمایی نیازمند مدیریت دقیق واحدهای پرورشی است و تأمین رفاه پرنده و نیازمند فرمولاسیون دقیق جیره متناسب با نیاز پرنده است از این رو استراتژی‌های مدیریتی مختلفی از جمله ساخت سایه‌بان، عایق‌بندی سالن به ویژه سقف، تغییر زمان خوراک‌دهی، افزایش جریان هوا روی سطح پرنده، افزایش تهویه، استفاده از مه‌پاش در سالن‌های بسته و متراکم، تنظیم سیستم روشنایی و خاموشی سالن، دسترسی آزادانه به آب خنک و تمیز، عادت‌پذیری جوجه به دمای بالا و تغییر شکل خوراک، ترکیب مواد مغذی خوراک، استفاده از الکترولیت‌ها و مکمل‌های ویتامینه برای کاهش اثرات منفی استرس حرارتی در واحدهای پرورشی لازم است اجرا شود.
وی تصریح کرد: تراکم به دلایل متعدد، یکی از عوامل بسیار موثر استرس گرمایی ایجاد شده در گله است، تراکم گرمای متابولیک تولید شده بین پرنده‌ها را به دام انداخته و خروج گرما از بدن طیور را تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد و همچنین در تراکم بالا دسترسی پرنده به فضای خالی و آبخوری که هر ۲ در دفع گرما موثرند کاسته می‌شود بنابراین کاهش تراکم در فصول گرم به مدیریت بهتر استرس گرمایی کمک می‌کند.
مدیر روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خوزستان بیان کرد: جنس نر پرنده‌ها نسبت به جنس ماده و مرغ های گوشتی نسبت به مرغ های تخم گذار نسبت به استرس گرمایی حساسیت بیشتری دارند و پرندگان مسن‌تر به دلیل افزایش اندازه جثه و کاهش پوشش پر به عنوان عایق، توانایی کمتری در دفع گرمای مازاد بدن دارند.
شانه‌سازان بهترین روش برای خنک نگه داشتن پرنده را تأمین جریان هوای مطلوب در سطح پرنده درسالن دانست و گفت: با تهویه مطبوع در سالن علاوه بر تأمین هوای تازه و خنک می‌توان گازهای مضر آمونیاک و CO۲، رطوبت، گرد و غبار مازاد سالن و اثرات استرس حرارتی را به حداقل رساند.
وی تاکید کرد: در زمان استرس حرارتی، پرندگان به طور طبیعی ۲ تا چهار برابر زمان قبل آب مصرف می‌کنند که در نتیجه عمل نفس نفس زدن، بخار آب زیادی از بدن دفع می شود و باید با تأمین آب خنک و تمیز پرنده را تشویق به نوشیدن آب کرد، بنابراین در فصول گرم سال می‌توان ۲۵ درصد فضای آب خوری‌ها را بیشتر از فصول سرد سال در نظر گرفت و افزودن ویتامین‌ها و الکترولیت‌ها به آب آشامیدنی از استراتژی‌های مهم کاهش استرس حرارتی در مزارع پرورشی طیور است.
مدیر روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خوزستان گفت: یکی دیگر از راهکارهای کاهش اثرات ثانویه استرس حرارتی، خوراک‌دهی پرندگان در ساعت خنک شبانه روز (صبح، غروب و شب) برای تحریک بیشتر مصرف دان است که تغییر زمان مصرف خوراک، شاخص بسیار خوبی برای تحریک بیشتر طیور به مصرف خوراک است.
وی افزود: با توجه به شدت استرس گرمایی، تنظیم بالانس جیره غذایی از نظر انرژی و پروتئین به نفع انرژی به کاهش اثرات استرس گرمایی کمک قابل توجهی می‌کند که در این راستا افزودن ویتامین C کمک قابل توجهی به بهبود شرایط تولید و رشد می‌کند، همچنین افزودن بتائین به خوراک کمک می‌کند تعادل آب و الکترولیت سلول ها به نحو بهتری در بدن پرنده انجام شود.
شانه‌سازان ادامه داد: در استرس گرمایی افزایش سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی و استفاده از الکترولیت‌ها در آبخوری تا سه روز و استفاده از بی کربنات سدیم (جوش شیرین) برای برگرداندن تعادل اسید - باز که به دلیل له له زدن به هم می‌خورد، هم در گله های گوشتی و هم در گله‌های تخمگذار با جبران آلکالوز تنفسی به بهبود عملکرد، تولید و کیفیت پوسته (در مرغان تخمگذار) کمک بسیار زیادی می‌کند.
مدیر روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خوزستان بیان کرد: از دیگر عوامل تغذیه‌ای افزایش سهم چربی در جیره و کاهش نشاسته و فیبر در خوراک است که با کاهش تولید حرارت در دستگاه گوارش به بهبود مصرف خوراک و کاهش استرس گرمایی کمک می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: اجرای دقیق موازین امنیت زیستی به ویژه واکسیناسیون به موقع گله‌ها میتواند سطح ایمنی طیور در برابر بیماریها را بالا برده تا در شرایط تنش گرمایی یا در وضعیت بد جوی که احتمال گسترش بیماریها بیشتر می‌شود، پرندگان موجود در سالن از تیتر حفاظتی مناسبی برخوردار باشند لذا توصیه می‌شود اجرای برنامه واکسیناسیون در فصول گرم در ساعات خنک روز انجام شود.
یکی از نکات مهم و اغلب فراموش شده علاوه بر هشیاری و سرکشی کارگران، تعبیه زنگ هشدار مجزا برای سیستم تهویه است که در صورت هرگونه اختلال در تهویه در تابستان میتواند نتایج فاجعه بار به همراه داشته باشد و همچنین تجهیز به سیستم برق اضطراری آماده بکار برای مواجهه با قطع برق سراسرس بسیار ضروری و مهم است.
