ضرورت حفظ جنگل ها به عنوان بستر حیات

رشت - ایرنا - جنگل ها به عنوان بستر حیات و زایش، نیازمند برنامه ریزی و توجه بیشتر هستند.
[ضرورت حفظ جنگل ها به عنوان بستر حیات]

حفاظت از عرصه های جنگلی با توجه به نقش جنگل ها در تولید اکسیژن مورد نیاز جانداران، تلطیف دمای هوا، جلوگیری از فرسایش خاک، حفظ تعادل کره زمین و تداوم حیات به عنوان یک ضرورت برای همگان شناخته شده است.
بازدید اخیر معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور از بخشی از جنگل های گیلان در منطقه سیاهکل نشان از درک دولت یازدهم از اهمیت جنگل به عنوان بستر حیات و ارزش های زیست محیطی آن دارد.
در این بازدید که با همراهی و دعوت مسوولان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور انجام شد نظرات ، کارشناسان و مسوولان بصورت رو در رو مورد بررسی قرار گرفت.
این گروه که توسط مدیران ارشد استانی همراهی می شدند از برخی از عرصه های جنگلی حاشیه روستاهایی که در دهه 60 و 70 به دلیل اعمال سیاست های نادرست پاکتراشی شده و امکان رویش در آنها وجود نداشت و از جنگلهایی که در آنها احیاء صورت گرفته بود بازدید بعمل آورد.
در این سفر یک روزه معصومه ابتکار توانست با حضور در دامن یکی از زیباترین جنگل های کشور با برخی مشکلات مبتلابه حاشیه نشینان جنگل ها آشنا شود اما مشکلات عمق جنگل های گیلان همچنان در پرده باقی ماند.
گیلان به لحاظ زیست محیطی یکی از شکننده ترین استان های کشور محسوب می شود که با معضلات و بحران های ناشی از دست اندازی به جنگل ها و آلودگی های ناشی از پسماندها مواجه است.
تجربه متولی گری دولتی در گیلان نشان می دهد که حل مشکلات مبتلابه جنگل و محیط زیست استان بدون مشارکت مردم و حفظ رابطه عاطفی و طبیعی بین استفاده کنندگان از آن امکانپذیر نیست.
مسوولان و کارشناسان سازمان جنگل ها و کارشناسان بین المللی پروژه جنگل های هیرکانی امروز به این نتیجه رسیده اند که جنگل نشینان در صورت تجدید نظر در برخی شیوه های سنتی بهره برداری، می توانند به عنوان حافظان و حامیان سنتی جنگل ها هم از آن بهره برداری و هم از آن حمایت کنند.
در نظام سنتی ویژه جنگل های شمال استقرار جنگل نشینان و دامهایشان در جنگل های پایین دست ، میان بند و بالادست برنامه ریزی شده و تابع مقررات خاصی بود و باید دام ها هر فصلی در منطقه خاصی چرا می کردند و در این سیستم امکان رویش گیاه در جنگلها و مراتع جنگلی وجود داشت و درختان جنگلها بطور طبیعی حفاظت می شدند.
اما کارشناسان منابع طبیعی در دهه 70 بریدن سرشاخه های درختان را ممنوع کردند و دست روستاییان را از سنت قدیمی بهره برداری از جنگل کوتاه کردند و در عوض روش جایگزین قابل اجرایی را به آنها عرضه نکردند و پس از آن بجای شیوه نظام مند قدیمی هرج و مرج در بهره برداری از جنگل ها حاکم شد و امکان رویش بسیاری از گیاهان و درختان از بین رفت.
با کوتاه شدن دست دامداران و روستاییان از بهره برداری از جنگل ناگهان ماشین های قدرتمند طرح های جنگلداری جانشین داس و تبر روستاییان شدند .
صدای غرش دلخراش اره موتورها و دستگاه های سنگین اسکیدرها و بولدرزها لرزه بر جان حیات وحش جنگل انداخت و هر روز با جاده تراشی قامت درختان تنومند کهن جنگل ها نقش بر زمین شدند و بر همین اساس؛ دیری نگذشت که بسیاری از جنگل های انبوه اطراف روستاها ، به جنگل های تنک و خالی از درخت تبدیل شدند.
از سویی دیگر مشخص نبودن محدوده مالکیت افراد در روستاهای گیلان با منابع طبیعی امری فراگیر است و مختص به یک روستا و یا چند روستا نیست و بیشتر روستاییان حاشیه جنگلهای گیلان با این معضل درگیر هستند و تا زمانی که این محدوده مشخص و تفکیک حریم انجام نشود تجاوزات و تصرفات اراضی دولت ادامه خواهد داشت.
در یک اقدامی دیگر نیز به جای درختان پاک تراشی شده در جنگل ها ، گونه های غیر بومی نظیر سوزنی برگها کاشته شده که با شرایط آب هوایی استان همخوان نیست.
مهمترین پیامد از بین رفتن جنگل ها از دست رفتن تنوع زیستی است و با روند فعلی تخریب جنگلها احتمال حذف بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی نیز از طبیعت وجود دارد.
یک کارشناس جنگل ، جنگل ها را یک ثروت ملی می داند و می گوید: هر هکتار جنگل هفت تا 10 میلیارد تومان در سال بازدهی دارد.
خانلری خاطرنشان کرد: جنگل های حاشیه درفک که شامل شهرستان های سیاهکل و رودبار می شوند، جنگل های منحصر بفرد هیرکانی است.
وی افزود: براساس بررسی هایی که صورت گرفته؛ در گونه های زیستی دگرگونی هایی با تغییرات اقلیم مشاهده شده است.
وی با تاکید بر اینکه تحقیقات نشان می دهد که باید جنگل ها این پوشش زنده برای نسل های آینده حفظ شود، گفت: براساس این بررسی های دانشگاهی ، در جنگل ها اتفاقاتی از جمله اینکه وزن حیات وحش کاهش پیدا کرده، رخ داده است.
خانلری بر لزوم حفظ جنگل ها به عنوان عامل زایش و پایداری طبیعت و کره زمین تاکید کرد.
آنچه که در 60 سال گذشته بر سر جنگل های گیلان آمده باعث شده که سطح آنها از حدود 900 هزار هکتار به کمتر از 565 هزار هکتار برسد که از این میزان نیز فقط و فقط 148 هزار هکتار آن با دلیل قرار گرفتن در ارتفاعات و شیب های تند نه به دلیل ملاحظات انسانی بلکه به دلیل دور از دسترس بودن انبوه و بقیه مخروبه و نیمه مخروبه است .
گرچه هر روز از طریق رسانه ها اخبار خوشی مبنی بر طرح قوانینی برای حفاظت و احیای جنگلها صرفا بر روی کاغذ می آید ، اما روند بروز آتش سوزی های عمدی و غیر عمدی ، تخریب های انسانی و دامی ، بهره برداری های با مجوز و بی مجوز نشان از کاهش سطح روز بروز جنگلهای گیلان دارد ، پس باید کاری کرد تا شرمنده آیندگان نباشیم ، شاید راه اندازی کامپین های مردمی حفاظت از جنگلها یکی از این راهکار ها باشد.
معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، پنجشنبه هفته گذشته با همراهی خداکرم جلالی و بهزاد انگورج رییس و معاون سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری در سفر به گیلان، از مناطق جنگلی شهرستان سیاهکل در شرق استان بازدید کرد.