نائب رئیس شورای شهر رشت یکصدمین سالگرد تأسیس حکومت جمهوری توسط میرزا کوچک را گرامی داشت.
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از رشت، فرهام زاهد، نائب‌رئیس شورای شهر رشت در یکصد و چهل و چهارمین جلسه علنی شورا با اشاره به فرا رسیدن ۱۶ خرداد ماه، سالروز تأسیس حکومت جمهوری توسط میرزا کوچک خان جنگلی گفت: همه ما خود را فرزندان میرزا می‌دانیم، اما در روز ۱۶ خرداد هیچ یک از سازمان‌ها، ادارات و وزارتخانه‌های متولی فرهنگ هیچ برنامه‌ای برای گرامیداشت این روز نداشتند.
او افزود: شاید اگر در جای دیگری چنین پیشینه‌ای وجود داشت، کنگره‌ای ثابت تنها برای گرامیداشت همین روز در سال تشکیل می‌شد.
عضو شورای شهر رشت تصریح کرد: تا از این روز دور نشده‌ایم می‌بایست اقدامی برای این روز انجام داده و با گرامیداشت آن برای سالیان آتی و نسل بعدی چیزی به یادگار بگذاریم.
در جریان نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان، نیرو‌های ارتش سرخ روسیه به بندر انزلی وارد شدند و در آنجا اردو زدند.
در این میان، جنگلیها به دعوت میرزا احمدخان اشتری، حاکم رشت، راهی این شهر شدند. میرزا احمدخان، خود نزد میرزا کوچک رفت و او را برای به دست گرفتن زمام امور، به رشت فرا خواند. میرزا نیز پذیرفت و در ۱۴ خرداد ۱۲۹۹ ش، وارد این شهر شد.
چند روز پس از ورود میرزا به رشت، وی حکومت موقت انقلابی و شورای نظامی انقلاب را در گیلان تشکیل داد و حکومت جمهوری را اعلام کرد.
در اعلامیه ای که جمهوری را مطرح ساخت اصول انقلاب سرخ گیلان بیان شده بود: "جمعیت انقلاب سرخ ایران، اصول سلطنت را مُلغی کرده، جمهوری را رسما اعلان مینماید؛ حکومت موقت جمهوری، حفاظت جان و مال عموم اهالی را به عهده میگیرد؛ هر نوع معاهده و قراردادی که به ضرر ایران، قدیما و جدیدا با هر دولتی شده، لغو و باطل میشناسد؛ حکومت موقت جمهوری، همه اقوام بشر را یکی دانسته، تساوی حقوق درباره آنان قائل و حفظ شعائر اسلامی را از فرایض میداند".
این جمهوری بر اثر درگیری های شدید و مداوم با حکومت مرکزی دیری نپایید و با شهادت میرزا در ۱۱ آذر ۱۳۰۰ فرو پاشید.