تابناك / گردشگری مذهبی یکی از شاخه های صنعت توریسم است که امروز مورد توجه همگان قرار گرفته است. امروز آثار، اماکن مذهبی و سنتهای دینی، جشن های مذهبی در تمام دنیا به یکی از جاذبه های گردشگری تبدیل شده که گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند. مراسم حج، زیارت اماکن مقدس و وجود مراسم‌های عزاداری یا جشن‌های مذهبی مسلمانان از بزرگترین رویدادهای گردشگری مذهبی در جهان هستند.
در قرآن آیاتی وجود دارد که به‌طور مسقیم مردم را به سفر کردن دعوت می‌کند مانند آیه ۲۰ سوره‌ی عنکبوت، آیه ۴۲ سوره‌ی روم، آیه ۳۶ سوره‌ی نحل، آیه ۶۹ سوره نمل، آیه ۱۱ سوره انعام و آیه ۱۳۷سوره آل عمران و در برخی موارد به‌شکل غیر مستقیم این امر را بیان می‌کند.
پس از پیروزی اسلام گیلان به مأمن علویان تبدیل شد و در حدود سال ۲۹۰ هجری قمری، مردم گیلان و دیلم کم کم به علویان روی آوردند و در گسترش آن نیز کوشش بسیار کردند. بیش از ۹۰۰ بقعه کمتبرکه در گیلان وجود دارد و این لحاظ استان گیلان رتبه سوم کشوری را داراست.
وجود بقاع متبرکه در استان گیلان ظرفیتی عظیم جهت توسعه گردشگری مذهبی است و وجود بقاع شاخص در این استان مانند آقا سید جلال الدین اشرف(برادر امام رضا(علیه السلام) ) می تواند در توسعه توریسم مذهبی موثر باشد.
آقا سید جلال الدین اشرف از فرزندان موسی کاظم و تنها برادر تنی امام رضا(علیه السلام) است که مرقد مطهر ایشان در شهرستان آستانه اشرفیه(شرق گیلان) در ۳۵ کیلومتری شهر رشت واقع شده است.
شهرستان آستانه اشرفیه به دلیل وجود حرم مطهر آقا سید جلال الدین اشرف هم اکنون یکی از بزرگترین نقاط سیاحتی، زیارتی استان و چهارمین شهر مذهبی ایران محسوب می شود.
سید جلال الدین اشرف در مدینه چشم به جهان گشود و نام مادر بزرگوارشان نجمه است. او پس از شهادت پدر بزرگوارش نزد برادرش حضرت امام رضا (علیه السلام) در زادگاهش مدینه پرورش یافت و در سایه چنین استادی مراتب فضل و کمال را طی کرد که در میان برادرانش بعد از امام هشتم (علیه السلام) در علم و حلم و زهد و تقوی و شجاعت و سخاوت بر همه پیشی گرفت و به همین دلیل از محبوب ترین و عزیزترین برادران نزد امام رضا (علیه السلام ) بود.
او در سال ۲۰۱ هجری در زمان ولایت عهدی امام رضا(علیه السلام) در حالی که حدودا ۲۱ سال داشت از مدینه برای تبلیغ به بغداد آمد در سال ۲۰۴هجری وقتی که مامون از مرو به بغداد می رود حضرت سید جلال الدین اشرف (علیه السلام)شهر بغداد را ترک کرده و با جمعی از یاران عازم ایران می شوند و در شهر قم ساکن می گردد.
در این میان چون آزادی شیعیان و ساداتی که به کوهستان دیلم پناهنده شده بودند با به وجود آمدن سلسله های کوچک محلی که خود را بقایای مروانیان و بنی امیه معرفی می کردند به خطر افتاده امام زاده سید جلال الدین اشرف (علیه السلام) به دعوت عده ای از سادات و شیعیان گیلان در سال ۲۰۶ هجری با شعار خون خواهی برادرش امام رضا (علیه السلام) با تشکیل نهضتی قیام می کند که پس از یک سری جنگ های خونین در سال ۷۱۱ هجری قدرت را دردست می گیرد و نخستین حکومت شیعه در ایران را بنیان می گذارد.
حضرت سرانجام پس از تشکیل حکومت در سال ۲۰۷ در جنگی که در روستای لیالمان (۵ کیلومتری لاهیجان)رخ داده به سختی مجروح شد و برای اینکه پیکرش به دست دشمن نیفتد خود را به حوالی رودبار می رساند و درییلاق دارستان در (۹ کیلومتری رودبار) به مقام شهادت نائل می آید. بنا به وصیت آن حضرت و با تدبیر و زیرکی شیخ مفیدالدین و اطرافیان پیکر مطهرش را در تابوت گذاشته و در آب سفید رود رها کردند.
تابوت حامل نعش مطهر حضرت کیلومترها دورتر از محل شهادتش در حوالی لاهیجان در قریه کوچان(آستانه اشرفیه امروزی) به ساحل رسید پیکر پاک و مطهر آن رهبر نستوه و اسوه مقاومت و تقوا و مجاهد راه آزادی و شرافت را بدور از هرگونه تشریفاتی با یک دنیا اندوه و ماتم به خاک سپردند.
سید جلال الدین اشرف (علیه السلام) دومین چهره علوی مشهور است که بعد از یحیی بن عبدا… بین الحسن بین سال های ۲۰۶ تا ۲۱۰ هجری قمری وارد سرزمین گیلان شد.
بنای اولیه حرم مطهر در سال ۳۱۱ قمری احداث شد و بارها تجدید بنا و نوسازی شد. یکی از دلایل عمده بازسازی این حرم، طغیان سفید رود بود که باعث تخریب بنا می شد و آخرین بار در ۸۰ سال پیش بود که بر اثر سیلاب ویران شد.
بنای کنونی، ساختمانی است زیبا با کاشی کاری های رنگارنگ که در سال ۱۳۵۶خورشیدی بر روی بنای سابق که در اواخر قاجاریه ساخته شده بود احداث شد.
نمای داخلی و خارجی این بنا با سنگ مرمر و کاشی تزیین یافته، رواق های متعدد، سقف های آیینه کاری شده و گنبد بزرگ و با شکوهش به این مکان مقدس جلوه ویژه ای بخشیده است.
این بقعه بزرگ ترین و مهم ترین زیارتگاه در گیلان است و سالانه افراد زیادی از اقصی نقاط کشور برای زیارت به این شهر سفر می کنند از اینرو باید زیر ساخت های لازم برای ماندگاری و جذب گردشگران در منطقه ایجاد شود تا بتوان گردشگری مذهبی را با حداکثر رفاهیات برای شهروندان و گردشگران فراهم کرد.