سمیه رضایی
می‌گویند مطبوعات آزاد ركن چهارم دموكراسی محسوب می‌شوند و از همین رو مفهوم رسانه پیوند ویژه‌ای با جامعه مدنی و دفاع از آزادی‌های خصوصی و فردی دارد. نگاه به رسانه از منظر اسلامی متفاوت است و اگرچه در برخی از موارد همپوشانی‌هایی میان رسانه از منظر غربی و رسانه اسلامی وجود دارد، در برخی موارد رسانه اسلامی دارای خط تمایزهای جدی با رسانه غربی است و همین خطوط تمایز است كه تعریف از رسانه اسلامی را پررنگ می‌كند.
یكی از وجوه تمایز اصلی رسانه اسلامی با رسانه غربی مفهوم اخلاق رسانه یا به عبارت دقیق‌تر فقه رسانه‌ای است. همان‌طور كه سیاست در غرب آغشته به دروغ، حیله و خدعه است، رسانه غربی نیز به نوعی حریم شكنی‌هایی خاص دارد. ورود به حریم خصوصی زندگی دیگران، بزرگ‌نمایی و اغراق از ویژگی‌های رسانه غربی است كه به هیچ‌وجه از منظر اسلامی مورد تأیید نیست. هرچند اقداماتی در تبیین و توضیح اخلاق رسانه و فقه رسانه‌ای صورت گرفته است، همچنان در ابتدای راه قرار داریم و تعریف دقیقی از رسانه اسلامی با تمامی شئون و كاركردها وجود ندارد.
مقام معظم رهبری درباره یكی از مصادیق فقه رسانه، موضوع غیبت را مطرح می‌كنند و می‌فرمایند: « واقعاً یكی از چیزهایی كه ما همه‌مان (باید توجه كنیم)، به مردم هم باید بگوییم، یاد بدهیم كه توجه بكنند این است كه: به صرف توهم اینكه حالا این كار مصلحت دارد، دستشان را، یا قلمشان را، یا وبلاگشان را آزاد نكنند كه هرچه به دهنشان آمد، آن را بگویند؛ این جور نیست، چون وسایل مدرن امروز همه مشمول همین حكم است. یعنی خواندن وبلاگ هم مثل خواندن كاغذ است، كتاب است، نامه است، مثل شنیدن حرف است. استماع غیبت شامل همه اینها می‌شود؛ یعنی ملاك استماع در اینها وجود دارد مسلماً. شنیدن به گوش خصوصیتی ندارد، خواندن توی نامه هم عین همان است كه ما در بحث استماع این را تأكید كردیم و عرض كردیم.» (بیانات رهبری در جلسه درس خارج فقه، مورخ 7 آبان89)
اما در سال‌های اخیر اقداماتی در راستای گسترش هرچه بیشتر اخلاق رسانه و فقه رسانه در كشور و به‌ویژه در شهر قم صورت گرفته كه امیدوار‌كننده است. به‌عنوان مثال حجت‌الاسلام مهدی طائب سلسله جلساتی را در زمینه فقه رسانه برگزار كرده‌اند كه مطالب ارزشمندی از آن بیرون آمده است. چندی پیش نیز كرسی درس اخلاق رسانه به همت سازمان بسیج رسانه استان و همچنین با حضور آیت‌الله حسینی بوشهری در این شهر برگزار شد كه طلیعه خوشی در سال جدید است. به‌ویژه آنكه تحقق شعار سال 94 منوط به عملكرد صحیح رسانه‌هاست. رهبر معظم انقلاب امسال شعار «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» را انتخاب كرده‌اند و دستیابی به این شعار فقط زمانی محقق می‌شود كه رسانه‌های ما بتوانند به خوبی حلقه واسط بین دولت و ملت باشند.
امید است با فعالیت حوزه‌های علمیه راه برای توسعه فقه رسانه‌ای و نهادینه كردن آن در جامعه رسانه‌ای كشور هموار شود. امروز نیروهای ارزشمند و با ظرفیت بسیار بالایی در فضای رسانه‌ای ایران وجود دارد كه نه تنها در فضای داخلی بلكه حتی در فضای منطقه‌ای و جهانی می‌توانند بدرخشد. رسانه‌های ما باید در تراز انقلاب اسلامی باشند و الگوی تازه‌ای برای جامعه رسانه‌ای جهان فراهم آورند و این مهم جز با همكاری و همیاری و تعامل همه اصحاب قلم و فكر و اندیشه و همچنین حمایت مسئولان پدید نخواهد آمد.
