سوءتغذیه در جنگ!

مدت طولانی محروم از غذا ماندن (به بدن هیچ‌گونه کالری نرسد تا انرژی موردنیازش تأمین شود)، starvation یا قحطی‌زدگی نامیده می‌شود. در این شرایط ذخایر بدن تحلیل می‌رود و در نتیجه وزن بدن به طور پیوسته کمتر و کمتر می‌شود، بافت‌های بدن از بین می‌روند و در نهایت مرگ!
بدن در مواجهه با گرسنگی شدید کم می‌آورد. اولین روز بدون غذا خیلی شبیه فاصله شام امشب و صبحانه فرداست. سطح انرژی پایین می‌آید؛ اما با خوردن صبحانه دوباره بدن انرژی می‌گیرد.

اما چند روز غذا نخوردن بدن را وادار می‌کند خودش را بخورد و شروع می‌کند به مصرف‌کردن ذخایر انرژی خود؛ کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و سپس بخش‌های پروتئینی بافت‌ها. متابولیسم کُند می‌شود، بدن نمی‌تواند دمای خودش را تنظیم کند، عملکرد کلیه‌ها مختل می‌شود و سیستم ایمنی رو به ضعف می‌رود.
وقتی بدن از ذخایر خود برای تأمین انرژی موردنیازش استفاده می‌کند دیگر نمی‌تواند مواد مغذی ضروری را به اندام‌ها و بافت‌های مهم بدن برساند. قلب، ریه‌ها، تخمدان‌ها و بیضه‌ها کوچک می‌شوند. عضلات شُل می‌شوند و فرد احساس ضعف می‌کند. دمای بدن پایین می‌آید و فرد احساس سرما و لرز می‌کند. در این شرایط افراد بسیار عصبی و تحریک‌پذیر می‌شوند و به‌سختی می‌توانند تمرکز کنند.
بالاخره چیزی برای بدن نمی‌ماند تا از آن تغذیه کند، به‌جز عضله. وقتی ذخایر پروتئین بدن مصرف می‌شوند دیگر مرگ نزدیک است. بدن در این شرایط از عضلات خودش مصرف می‌کند، از جمله عضله قلب. در مراحل آخر از قحطی و گرسنگی شدید، فرد اغلب دچار توهم، تشنج و آریتمی قلب می‌شود و در نهایت قلب از کار می‌افتد.

این پروسه چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمانی که افراد می‌توانند بدون غذا دوام بیاورند بسیار گوناگون است و بستگی به عواملی دارد، مثل سن، وزن بدن، داشتن یا نداشتن آب کافی و اینکه فرد دچار بیماری خاصی هست یا خیر. مهاتما گاندی در کمپین خود برای استقلال هند، تنها با جرعه‌هایی از آب توانست ۲۱ روز دوام بیاورد.
واقعاً نمی‌توان گفت یک انسان بدون غذا تا چند روز می‌تواند زنده بماند. از نظر تئوری، خانم‌ها ممکن است بیشتر از آقایان بی‌غذایی را دوام بیاورند؛ زیرا درصد بیشتری از چربی در بدن ذخیره دارند.
بچه‌ها بدن کوچک‌تری دارند و ذخیره چربی بدنشان نیز کم است و به همین دلیل زودتر از بین می‌روند. در واقع کودکان از قحطی و گرسنگی بیشترین آسیب را می‌بینند.

گرسنگی و قحطی با ذهن و مغز افراد چه می‌کند؟
اثر گرسنگی شدید بر روان افراد دیده نمی‌شود؛ اما وجود دارد و در تغییرات رفتاری خودش را نشان می‌دهد. هم کودکان و هم بزرگسالان تحت گرسنگی شدید بسیار خارج از ویژگی‌های شخصیتی خود رفتار می‌کنند. آنها ممکن است عصبی یا بی‌احساس شوند. گرسنگی و قحطی وضعیتی از تهدید و خطر است.
بنابراین افرادی که در قحطی به سر می‌برند ممکن است رفتارهای عجیبی از خودشان نشان دهند و نسبت به هر تغییری در اطراف خود به‌سرعت واکنش نشان دهند و آن را خطر تلقی کنند. وقتی گرسنگی شدید می‌شود افراد شروع می‌کنند به انجام کارهایی تا غذای خود را جیره‌بندی کنند؛ آهسته‌تر می‌خورند و همان غذای اندک را جوری پخش می‌کنند که بیشتر به نظر برسد. مثلاً یک‌تکه نان را خرد می‌کنند و روی‌هم جمع می‌کنند تا نان بیشتری به نظر بیاید.
بچه‌ها بدن کوچک‌تری دارند و ذخیره چربی بدنشان نیز کم است و به همین دلیل زودتر از بین می‌روند. در واقع کودکان از قحطی و گرسنگی بیشترین آسیب را می‌بینند

بدن تلاش می‌کند تا از مغز محافظت نماید؛ بنابراین اول فعال‌ترین سیستم متابولیکی بدن را خاموش می‌کند، مثل گوارش و منجر به اسهال می‌شود. مغز نسبتاً محافظت شده است؛ اما بالاخره به دلیل گرسنگی مداوم، مرگ سلول‌های عصبی رخ می‌دهد و ماده مغز تحلیل می‌رود. یعنی مغز هم مثل قلب و ریه‌ها و دیگر ارگان‌ها بدون غذا تحلیل می‌رود و می‌میرد. در مورد کودکان نگرانی که وجود دارد این است که مغز آنها همچنان درحال‌رشد است و ازدست‌رفتن هر عملکردی در مغز به دلیل گرسنگی می‌تواند آسیب دائمی به دنبال داشته باشد. اما مغز بچه‌ها این توانایی را دارد که وقتی دوباره غذاخوردن را شروع کند به حالت قبل خود برگردد.
شاید درک این مسئله سخت باشد؛ مغز بچه‌ها در اثر گرسنگی بیشتر آسیب می‌بیند؛ اما ریکاوری مغز آنها ممکن است بهتر از بزرگسالان باشد. اما به‌هرحال هم بچه‌ها و هم افراد بزرگسال در اثر گرسنگی‌های شدید ممکن است دچار آسیب‌های دائمی مغزی شوند.
افرادی که در قحطی به سر می‌برند معمولاً به‌کندی واکنش نشان می‌دهند. شاید این‌گونه به نظر برسد که این افراد درد حادی ندارند؛ اما به این معنی نیست که رنج نمی‌برند. بچه‌هایی که دیگر کودک نیستند، عصبی‌اند و گریه می‌کنند و مادران آنها ناامید و درمانده، واکنشی به گریه‌های آنها نشان نمی‌دهند.
درمان کسی که در قحطی بوده با معاینات پزشکی شروع می‌شود. این افراد نیاز دارند در بیمارستان بستری شوند یا شاید لازم باشد به دلیل عفونت‌ها و عوارضی که دچارش شده‌اند با آنتی‌بیوتیک تحت درمان قرار بگیرند. غذاهای درمانی متعددی هم در دنیای امروز وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد، شیرخشک‌های مخصوص و طیفی از ویتامین‌ها و املاح.