رئیس جمهور در بخشی از سخنرانی انتخاباتی‌اش در سال ۹۶ درباره علل افزایش قیمت ارز گفت: "مشکل کجاست؟ مشکل عدم مشورت، مشکل خودشیفتگی، مشکل عدم استفاده از ابزار علمی برای اداره کشور، مشکل بی‌ثباتی‌ها، این ثباتی چگونه به مردم اطمینان خواهد داد، آرامش خواهد داد؟ مردم مدیریت، مدیریت کارآمد؛ مردم ثبات، مردم آرامش، قدرت آینده و قدرت آینده نگری می‌خواهند".
کد خبر: ۸۷۷۳۴۶
تاریخ انتشار: ۲۹ تير ۱۳۹۹ - ۱۹:۲۵ 19 July 2020

قیمت دلار

 

تابناک گیلان/ بدون تعارف باید گفت که دلار و قیمت آن از جمله مولفه های مهم برای اقتصاد واردات محور ایران است و عدم تلاش برای بستن پیمان های پولی دو جانبه و چندجانبه نقش این ارز خارجی را در اقتصاد کشور پررنگتر کرده است. روند رو به رشد این ارز می تواند نرخ تورم بالایی را به اقتصاد ایران تحمیل کند. آیا تنها تحریم ها در روند رو به رشد قیمت دلار نقش داشته اند؟

به گزارش تابناک اقتصادی، در شهریور ماه 1396 بود که روند رو به رشد قیمت دلار آغاز شد و کانال های قیمتی یکی پس از دیگری توسط این ارز خارجی فتح گردید. حتی برخوردهای قهری با دلالان و بسته های بانک مرکزی برای کنترل افسارگسیختگی این ارز خارجی هم کارساز نشد. سرانجام در فروردین ماه سال 1397 بود که دلار جهانگیری برای کنترل وضعیت نابسامان بازار ارز وارد ادبیات اقتصادی ایران شد و از 19 فروردین ماه همان سال وعده داده شد که برای تامین همه نیازهای کشور، دلار 4200 تومانی موجود است.

با خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه 1397 اوضاع قیمت دلار پیچیده تر از گذشته شد و دلار 4200 تومانی به دلیل اختلاف قیمتی که با بازار آزاد داشت رانت عظیمی را نصیب عده خاصی کرد و پرونده های قضایی بسیاری را گشود. با ورود عبدالناصر همتی به بانک مرکزی تصمیماتی در مورد نحوه تخصیص دلار 4200 تومانی اتخاذ شد و سعی گردید فهرست کالاهایی که مشمول دلار 4200 تومانی بودند به 25 قلم کالا کاهش یابد و پس از آن نیز دستور داده شد تا برای تامین ارز کشور، ارزهای صادراتی به کشور بازگردند.

تا مهرماه 1397 قیمت دلار به روند صعودی خود ادامه داد و حتی کانال 20 هزار تومان را لمس کرد و پس از برخورد به قیمت 20 هزار تومان، عقبگرد قیمتی را تجربه کرد. به هر حال با اقدامات انجام شده عقبگرد ارز تا فروردین ماه 1398 ادامه یافت اما در اردیبهشت ماه 1398 و با لغو معافیت های نفتی 8 کشور از خرید نفت ایران، دوباره روند قیمت دلار صعودی شد و قیمت به کانال 15 هزار تومان وارد شد. دوباره تلاش های بانک مرکزی قیمت دلار را به کانال های پایین و پایین تر سوق داد و به 11 هزار تومان رساند و مدتی دلار در همین کانال در نوسانات جزئی بود.

از شهریورماه 1398 با مشکلاتی که در کشور عراق (به عنوان یکی از تامین کنندگان اصلی ارز ایران)، ایجاد شد قیمت دلار روند صعودی به خود گرفت و با اتفاقات آبان ماه 1398 و آزادسازی نرخ بنزین دوباره بر سرعت صعودی شدن قیمت دلار افزوده شد و قیمت به کانال 14 هزار تومان نزدیک شد. با ترور سردار قاسم سلیمانی توسط آمریکا و افزایش تنش های این کشور با ایران، قیمت دلار دوباره افزایش یافت و در نهایت با ورود ایران به لیست سیاه FATF در بهمن ماه سال گذشته اوضاع بدتر از گذشته شد. شیوع ویروس کرونا در ایران و جهان و تاثیر آن بر صادرات نفت و کالاهای غیرنفتی، روند ورود دلار به ایران را سخت تر از گذشته کرد و تا اواخر اردیبهشت ماه سال جاری  قیمت دلار به کانال 16 هزار تومان وارد شد.

از اواخر اردیبهشت ماه سال جاری اما روند رو به رشد قیمت دلار شدیدتر از گذشته شد و هر روز ارزش پول ملی با سرعت بیشتری کاهش یافت. طبق آخرین خبرهای رسیده از بازار آزاد این روزها قیمت دلار به کانال 25 هزار تومان وارد شده است.

با این مقدمه باید گفت که این روزها افزایش قیمت دلار همه را متعجب کرده است اما بد نیست در ابتدا ببینیم قیمت دلار در دوره دوم دولت تدبیر و امید چقدر رشد داشته است و سپس بازگشتی به سخنرانی های انتخاباتی رئیس جمهور در سال 1396 داشته باشیم و ببینیم در آن زمان رئیس جمهور روحانی دلایل افزایش قیمت دلار را در چه می دانست؟

رشد 513 درصدی قیمت دلار در 3 سال!

اگر به سامانه نظارت ارز (سنا) که تحت نظارت بانک مرکزی مراجعه کنید ملاحظه خواهید کرد که در بدو شروع فعالیت دولت تدبیر و امید در دور دوم یعنی در مورخه 1 مرداد ماه 1396 قیمت فروش دلار 37652 ریال بوده است. آخرین قیمت فروش دلار در این سامانه که مربوط به روز جاری مورخه 29 تیرماه 1399 می باشد 231000 ریال اعلام شده است. این نشان می دهد که در 3 سال قیمت دلار، حدود 513 درصد رشد کرده است!

فاکتور فروش دلار در شهریور 96 نشان از قیمت دلار در کانال باورنکردنی دارد. نرخی که امروز برای بسیاری، به یک رویا تبدیل شده است. بر اساس تصویر زیر، کمتر از سه سال قبل، برای خرید 50 هزار دلار آمریکا در یک صرافی شهر تهران، مبلغی در حدود 193 میلیون تومان پرداخت شده است.

جهش بیش از ۵۰۰ درصدی قیمت دلار در سه سال تدبیر و امید؛ آقای روحانی، مردم خیالشان از بابت قیمت دلار راحت باشد؟

برای پی بردن به ناچیز بودن این رقم بعد از سه سال باید توجه داشت که در حال حاضر برای خرید این میزان دلار (50 هزار دلار آمریکا) آن هم نه از بازار آزاد بلکه از صرافی های بانکی (هرچند سقف خرید دلار در این صرافی ها تنها 2200 دلار به ازای هر کارت ملی است) بایستی مبلغی در حدود 1,155,000,000 تومان پرداخت شود. اختلاف معنداری که نشان از کاهش چمشگیر قدرت خرید مردم در کمتر از سه سال دارد.

مردم خیالشان از بابت قیمت دلار راحت باشد؟

دلیل این رشد قابل تامل قیمت دلار در سه سال گذشته چیست؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش بهتر است به صحبت های رئیس جمهور روحانی در کارزار انتخابات سال 1396 اشاره ای داشته باشیم!

رئیس جمهور روحانی در بخشی از سخنرانی انتخاباتی‌اش در سال 1396 درباره علل افزایش قیمت ارز گفت: "مشکل کجاست؟ مشکل عدم مشورت، مشکل خودشیفتگی، مشکل عدم استفاده از ابزار علمی برای اداره کشور، مشکل بی‌ثباتی‌ها، این ثباتی چگونه به مردم اطمینان خواهد داد، آرامش خواهد داد؟ مردم مدیریت، مدیریت کارآمد؛ مردم ثبات، مردم آرامش، قدرت آینده و قدرت آینده نگری می‌خواهند"...

همچنین وی در سخنرانی دیگری به کنایه گفت: صبح نمی‌دانستیم ساعت ۱۱ یا ۱۲ ظهر قیمت دلار چقدر می‌شوید؟

به علاوه با اوج گیری قیمت دلار در زمستان سال 1396، رئیس جمهور روحانی طی مصاحبه تلویزیونی در مورخه 2 بهمن 1396 گفت:  مردم باید بدانند که درآمد ارزی کشور از کل مخارج ارزی کشور بیشتر است و در سال آینده این میزان چندین برابر خواهد شد و نگرانی‌های موجود نیز برطرف خواهد شد. وی تاکید کرد: خیال مردم از بابت دلار راحت باشد.

 
 
 
 
 
 
 
 
Volume 90%
 
 

حالا این نقد به رئیس جمهور وارد است که آقای رئیس جمهور مردم خیالشان از بابت قیمت دلار راحت نیست و خودتان بگویید که مشکل کجاست؟ عدم مشورت است، خودشیفتگی است، عدم استفاده از ابزار علمی برای اداره کشور است و یا مشکل جای دیگری است؟ واقعا مردم صبح نمی دانند که ساعت 11 و 12 ظهر قیمت دلار چند خواهد بود؟

آیا مشکل افزایش قیمت دلار تنها تحریم ها است؟

هر چند که شاید بخشی از این موضوع افزایش قیمت دلار به مسئله تحریم ها باز گردد اما نقدهایی هم به عملکرد دولت و بانک مرکزی در این زمینه وارد است.

در ابتدا باید گفت که یک زمانی قیمت دلار در تهران در بازار دوبی تعیین می شد. با همراهی امارات با تحریم های آمریکا و سعی این کشور به برهم ریختن بازار ارز ایران، بانک مرکزی سعی کرد تا نقشه ارزی کشور را از دوبی به هرات و سلیمانیه که در دو کشور دوست یعنی افغانستان و عراق قرار دارند تغییر دهد. سپس فعالیت هایی صورت گرفت که بازار متشکل ارزی از سال 1397 راه اندازی شود تا قیمت دلار دیگر به وقت کشورهای دیگر تنظیم نشود و ابتکار عمل تعیین قیمت دلار در دستان بازارسازی داخلی باشد. این راه اندازی بازار متشکل ارزی با تعلل های پیاپی رو به رو شد تا اینکه هم اکنون خبرهایی از راه اندازی این بازار به گوش می رسد اما بدون تعارف باید گفت که نوش دارو پس از مرگ سهراب است. این بازار باید در زمانی که ثبات بر بازارها حاکم بود تست های اولیه خود را پشت سر می گذاشت تا هم اکنون عصای دست بانک مرکزی برای تعیین قیمت دلار می بود.

نکته بعدی این است که ایران بعد از تحریم ها دلارهای فراوانی در سایر کشورها دارد که بلوکه شده اند. از جمله این کشورها می توان به کره جنوبی اشاره کرد که مدتی است پاسخ مناسبی به دولتمردان کشور نمی دهد. همچنین باید پرسید که تکلیف 1.6 میلیارد دلاری که متعلق به ایران بود و در مورخه 20 فروردین ماه 1399 در کشور لوکزامبورگ رفع توقیف شد، چه شد؟ چرا دولت به صورت جدی تر مسئله پول های بلوکه شده در کره جنوبی و سایر کشورها را دنبال نمی کند؟ به هر حال هم اکنون کشور نیازمند این پول های بلوکه شده است و باید به هر طریقی که شده این پول ها به کشور باز گردد.

همچنین مسئله بازگشت ارزهای صادراتی هم موضوع دیگری است که می تواند به سامان بخشیدن به بازار ارز کمک کند اما باید دولت با قاطعیت بیشتری در مقابل متخلفان در این زمینه قرار بگیرد. به خصوص که گویا برخی از متخلفان در این زمینه صادرکنندگانی هستند که با دولت در ارتباط هستند.

در این باره  مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی در مورخه 6 تیرماه سال جاری با اشاره به سهم بالای شرکت‌های حاکمیتی در صادرات غیرنفتی اظهار داشت: بین ۷۰ تا ۸۰ درصد صادرات غیرنفتی کشور در سال‌های اخیر توسط شرکت‌های دولتی یا متعلق به بنیاد‌ها و نهاد‌های مختلف صورت گرفته است. وی افزود: بیش از ۷۰ درصد صادرات غیرنفتی کشور در بخش میعانات، گاز، پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و معادن بزرگ است. حریری همچنین تاکید کرد بخش باقی مانده صادرات نیز اکثرا توسط شرکت‌های بزرگ و شناخته شده در حوزه‌های مختلفی همچون غذایی و دارویی انجام می‌شود. بسیاری از صاحبان این شرکت‌ها در این سال‌ها به عنوان قهرمان صادرات معرفی شده اند و در مقاطع مختلف به عنوان مشاور وزیر بوده اند و حتی در حال حاضر در جلسات شورای گفتگو شرکت می‌کنند. جلساتی که به طور مشخص وزرای مختلفی همچون اقتصاد، صمت و مسئولان بانک مرکزی حضور دارند. به راحتی می‌توانند در همین جلسات، از صاحبان شرکت‌های بزرگ صادراتی که به اصطلاح قهرمان صادرات نیز هستند، درخواست بازگشت ارز صادراتی داشته باشند، ولی متاسفانه دولت و مسئولان بانک مرکزی آدرس غلط به جامعه می‌دهند. کاملا مشخص است که کدام شرکت حاکمیتی و کدام شرکت خصوصی چه میزان صادرات داشته و چقدر رفع تعهد ارزی داشته است.

آخرین نکته هم این است که چرا دولت تکلیف 4.8 میلیارد دلار ارز دولتی که به گزارش دیوان محاسبات با هیچ واردات کالایی همراه نبوده است را روشن نمی کند؟ چرا باید عده ای که هیچگونه وارداتی نداشته اند و از رانت دلارهای دولتی برخوردار بوده اند، هم اکنون به مردم معرفی نشوند؟ آیا عملکرد دولت در این زمینه مناسب بوده است؟

سخن پایانی؛

قیمت کالا و خدمات در کشورمان در نبود نظارت شفاف و قاطع از سوی مسئولان مرتبط، همواره تابعی مستقیم از قیمت دلار است. آن هم تابعی صعودی نه نزولی. زیرا با افزایش نرخ ارز، قیمت کالاهای مختلف از مصرفی گرفته تا سرمایه ای، با افزایش هر روزه مواجه می شود ولی متاسفانه به دلیل پدیده ای به نام چسبندگی در اقتصاد، قیمت کالاها، با افت نسبی نرخ ارز، کاهش نمی یابد. این موضوع از آن جهت مورد توجه است که ممکن است با افزایش عرضه از سوی دولت و بانک مرکزی، در روزهای آتی، شاهد کاهش نرخ ارز به ویژه  دلار باشیم، اما سوال اینجاست که آیا قیمت کالاهایی نظیر خودرو و مسکن که به دنبال رشد نرخ ارز، صعودی شدند، کاهش می یابد؟ پاسخ تا حدودی روشن است؛ زیرا در گذشته ثابت شده است که قیمت ها با کاهش نرخ دلار، تمایلی با پایین آمدن ندارند و تنها اقشار کم درآمد جامعه هستند که در نبود تدبیر از سوی تیم اقتصادی دولت، متضرر می شوند و قدرت خریدشان کاهش می یابد.

منبع: تابناک
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار