پیاده راه خیابان قارن ساری که سال گذشته به صورت ویدیوکنفرانس توسط رئیس جمهوری کلنگ زنی شده بود ، مرداد ماه امسال از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی رد شد ، اما رئیس شورای شهر ساری معتقد است که سازمان میراث فرهنگی مازندران نتوانسته از این طرح دفاع کند.
ساخت پیاده راه در کشور از شهریور ماه سال 1393 پس از تصویب سند ملی راهبردی احیا، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری در هیات دولت در دستور کار قرار گرفت .
نوزدهم بهمن ماه سال گذشته بود که آیین عملیات اجرایی برنامه ملی بازآفرینی شهری پیاده راه قارن با دستور ویژه ریاست جمهوری در ساری آغاز شد.
محمد اسلامی استاندار وقت، یوسف نژاد نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی، فرماندار ساری و اعضای شورای اسلامی شهر ساری، در خانه فاضلی ساری به شکل ویدئو کنفرانس با رئیس جمهوری، این طرح را کلید زدند.
محمد اسلامی استاندار وقت مازندران که هم اکنون وزیر راه و شهرسازی است در آن نشست گفته بود : 640 هکتار از بافت فرسوده ساری در مرکز شهر قرار دارد و بازآفرینی و احیای این بافت گام موثری در راستای توسعه گردشگری، رونق اقتصادی و اشتغال مرکز استان خواهد بود.
وی از طرح پیاده راه قارن به عنوان پروژه ای ارزشمند یاد کرده بود.
اجرای عملیات بازآفرینی شهری همزمان در 9 استان از جمله مازندران شروع شده بود ، اما این طرح در مازندران پایان خوشی نداشت. مرداد ماه امسال، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اعلام کرد طرح پیاده راه قارن، مغایر با ضوابط و معیارهای فرادستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده و در تخریب بافت تاریخی، اثرگذار است و بر این اساس، مصوبه پانزدهم اسفند سال 96 کمیسیون ماده 5 شهر ساری را رد کرد و افزود که طرح باید مورد تجدید نظر اساسی قرار گیرد.
** تمدن سلجوقیان زیر خاک خیابان قارن
مدیرکل وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران که اکنون سکان اداره کل میراث فرهنگی تهران را در اختیار دارد ، در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت : به لحاظ شخصی به عنوان فردی علاقه مند به حوزه فرهنگی و تاریخی هستم و به عنوان مسئول وقت به خاطر دارم که در صورت جلسه به قلم خودم نوشتم ' در صورت تعیین ضوابط اختصاصی با همکاری شهرداری ساری و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، این طرح اجرا می شود ' .
دلاور بزرگ نیا افزود : اعلام کرده بودیم نتیجه مطالعات و ضوابط اختصاصی طرح، هرچه باشد به نتیجه آن احترام می گذاریم ولی این که بی هیچ دقتی ، نسبت به حفظ بافت، در قلب بافت، شکاف ایجاد کنیم نه کار علمی است و نه علاقه مندی به بافت تاریخی را می رساند .
این چهره فرهنگی مازندران از ساری به عنوان ' شهر تاریخی ' یاد کرد و توضیح داد : ساری یک شهر سطحی نیست . این گونه نیست که بناهایی در سطح تعریف شده و شهر شکل گرفته باشد، در کمتر از عمق سه چهار متری زمین، در تعبیه کانالی که ضروری بود، به معماری دوره سلجوقی برخوردیم و این اتفاق در خیابان 18 دی ساری رخ داد و کارشناسان ما از نزدیک دیدند که معماری دوره سلجوقی وجود دارد.
خیابان 18 دی ساری بخشی از بافت مرکزی این شهر و همجوار با خیابان قارن است .
بزرگ نیا با اشاره به اینکه بافت تاریخی در مرکز استان را باید حفظ کرد ، یادآور شد: هر گونه اقدام بدون مطالعه در این زمینه، ما را در نظر آیندگان و علاقه مندان به تاریخ کهن ساری، زیر سئوال می برد.
وی در پاسخ به این سئوال که طرح پیاده راه خیابان قارن در ساری از مصوبات دولت است، اظهار داشت : اگرچه این طرح، مصوبه بود اما وقتی به عنوان مدیرکل وقت، از من برای اجرای این طرح، امضا خواستند اجرای طرح را منوط به نتیجه مطالعات و ضوابط اختصاصی طرح دانستم که استاندار وقت هم که موافق این طرح بود از من گلایه مند شده بود.
مدیرکل وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت : قبول داریم ساری به پلازای شهری نیاز دارد ، اما این پلازا نباید به قیمت تخریب بافت تاریخی باشد.
** فشار ترافیک بر مسیر تنفسی ساری
رئیس شورای اسلامی شهر ساری اما معتقد است با رد شدن طرح پیاده راه خیابان قارن ، فضای تنفسی که برای شهر ساری تعریف شده بود ، بسته شده است .
سید مسعود مدینه به خبرنگار ایرنا گفت : در طرح پیاده راه قارن ، مسیر ابن شهرآشوب به ابتدای خیابان قارن در خیابان انقلاب متصل می شد و بازگشایی اتفاق می افتاد . در طبقه منفی یک، سراسر مسیر به عنوان پارکینگ استفاده می شد که تنفس بسیار خوب برای بافت مرکزی شهر بود و در کاهش ترافیک شهری اثرگذار می شد و عامل موثر برای رونق بازار سنتی ما بود.
وی توضیح داد : در مرحله دوم کار ، قرار بر این بود بسیاری از بناهای تاریخی را که شاید دارای ثبت میراثی هم باشند و در این منطقه واقع هستند ، احیا کنیم.
مدینه با اشاره به بن بست شدن بافت مرکزی شهر ساری ، افزود : اتفاقی که برای مسجد جامع ساری در آتش سوزی سال جاری رخ داد باید برای ما درس آموز باشد .
مسجد جامع ساری اواخر تیر ماه امسال دچار آتش سوزی شد و خسارت سنگینی دید به گونه ای که بازسازی آن هنوز ادامه دارد و مشخص نیست چه زمانی به پایان می رسد.
رییس شورای شهر ساری گفت : در آن واقعه به دلیل نبود دسترسی ، نیروهای آتش نشانی برای رسیدن به آنجا با مشکل مواجه شدند ولی با اجرای طرح پیاده راه قارن ، این دسته از بناها ضمن این که در معرض دید مردم قرار می گرفتند ، احیاء هم می شدند و می توانستیم مراقبت های ایمنی و راه دسترسی به این اماکن را باز کنیم.
وی افزود : در طول مسیر نزدیک به 600 متری پیاده راه ، بنا داشتیم در 2 طرف کاربری های رفاهی، فرهنگی، تجاری و حتی مسکونی تعریف کنیم و در سراسر مسیر قرار بود پارکینگ ایجاد کنیم و طرح بسیار خوبی بود.
رئیس شورای اسلامی شهر ساری با اشاره به این که طرح بازآفرینی شهری در بسیاری از شهرهای کشور که سال گذشته به صورت همزمان آغاز شده بود ، طرح عملیاتی شده است ، گفت : اما در ساری طرح باید در شورای عالی معماری و شهرسازی مصوب می شد و معتقدیم در آن جلسه مجموعه میراث فرهنگی استان و مشاور طرح نتوانستند دفاع خوبی از این پروژه داشته باشند در حالی که انتظار می رفت به اجرای طرح کمک کنند.
وی افزود : یکی از صحبت ها در این باره بود که بناها و دفینه هایی در مسیر وجود دارد که از این باب، مسئول پژوهشکده ساری شناسی این مساله را رد کرد.
مدینه اجرای طرح پیاده راه قارن را برای سرمایه گذاری و اشتغال موقت و ثابت و درآمدهای پایدار برای شهر ساری ' بسیار کمک کننده ' توصیف کرد و گفت : چون این طرح زودبازده و سودآور است ، بسیاری از سرمایه گذاران می توانند ورود کنند و حتی می توانیم کنسرسیوم ایجاد کنیم و شهرداری ساری و سازمان عمران شهرداری هم قادرند در حوزه عملیاتی ورود کنند.
وی افزود : از همه مهم تر، اتفاق خوبی که می افتاد این بود که می توانستیم طرح قدیمی سنگ فرش کردن خیابان جمهوری را عملیاتی کنیم . مطالعات ترافیکی ما در حوزه ساماندهی ترافیکی به ما نشان داده شبکه منطقه فرم تار عنکبوتی دارد و این فرم نیازمند این بود که ابتدا پیاده راه قارن بازگشایی و بعد خیابان جمهوری به سنگ فرش تبدیل شود.
خیابان جمهوری از خیابان های بافت مرکزی شهر ساری است که میدان شهرآشوب را به میدان ساعت وصل می کند.
مدینه با بیان اینکه برنامه هایی برای سنگ فرش کردن خیابان جمهوری نوشته شده است، ادامه داد: در این برنامه، در مسیر خیابان جمهوری، شهردار شب تعریف شده تا آن منطقه از نظر عملکردی در شب هم زنده باشد که نه تنها کارکرد شهرستانی ، بلکه کارکردی استانی داشته باشد و از سراسر استان شهروندان از این منطقه بازدید بعمل آورده و خدمات مختلفی دریافت کنند.
وی یادآور شد : بعد از جلسه ای که در شورای اسلامی شهر ساری داشتیم و با تغییراتی که در مدیریت استان اتفاق افتاد ، یکی ازخواسته های ما از استاندار مازندران پیگیری این موضوع بود و مکاتبه ای با وزیر راه و شهرسازی داشتیم که در آن مقطع خودش استاندار مازندران بود و به عنوان نماینده عالی دولت در مازندران، در کلنگ زنی طرح حضور داشت.
رییس شورای شهر ساری گفت : درخواست جلسه مشترک با اداره کل راه و شهرسازی مازندران، شهرداری ساری، نماینده شورای شهر و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان داریم تا طرح را عملیاتی کنیم.
وی افزود : معتقدیم این طرح جزو طرح های بسیار مثبت و تاثیرگذار است که با پیگیری می توانیم به ثمر برسانیم و اجرای آن می تواند خون تازه ای به بازار سنتی شهر ساری تزریق کرده و گردشگران بسیاری را جذب کند.
مدینه با بیان این که با تغییراتی که انجام شده ساری از شهر گذار به شهر هدف گردشگری تبدیل شده است ، گفت : جذابیت هایی در شهر داریم که می توانیم ماندگاری گردشگران را در ساری افزایش دهیم ، اما هنوز تا رسیدن به هدف نهایی که به شهر هدف تبدیل شویم که گردشگر در آن هزینه کند ، فاصله داریم.
** شورای عالی شهرسازی تصمیم می گیرد
سیف الله فرزانه مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در این زمینه فقط به گفتن این جمله بسنده کرد که ' در این زمینه شورای عالی شهرسازی تصمیم می گیرد ' و پاسخ دیگری به خبرنگار ایرنا نداد.
البته خارج کردن بافت مرکزی شهر ساری از وضعیت بن بست و بی قواره ای که در حال حاضر دارد ، ضرورتی انکار ناپذیر است ولی دغدغه های دوستداران میراث فرهنگی نیز با توجه به سابقه تاریخی مرکز مازندران و نقشی که این سابقه در هویتمندی آن دارد ، شایسته توجه و کار کارشناسی است .
اگر چه دیرینگی شهر ساری را بیشتر از 2 هزار و 500 سال برآورد کرده اند ، ولی هویتمندی این شهر در مکانی که اکنون واقع است عمدتا به دوره حکومت اسپهبدان بر می گردد که نقطه کانونی آن همزمانی با حکومت سلسله سلجوقیان است .
آنچه مسلم است این که طرح پیاده راه قارن به عنوان بخشی از یک طرح ملی مهم که با حضور رییس جمهوری آغاز شد نه تنها بن بست بافت مرکزی شهر ساری را باز نکرد ، بلکه خود به بن بست خورده است. باز کردن راه از این بن بست هم به اعتقاد کارشناسان نیازمند تشکیل کارگروهی با حضور کارشناسان تمامی دستگاههای ذیربط است تا خروجی آن اعلام قطعی راه حلی باشد که در نتیجه آن ' نه سیخ بسوزد و نه کباب ' .
ایرنا