بسته خبری امروز را با موضوع FATF آغاز می‌کنیم. مدت زیادی است که ماجرای FATF در فضای سیاسی کشور مورد بحث است. دوم مهرماه، مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای وزارت امور خارجه با انتشار ۱۶ پرسش و پاسخ تلاش کرد پاسخ‌هایی به انتقادات سیاستمداران مخالف، ارائه دهد. در پی انتشار این پرسش و پاسخ، امروز روزنامه‌های کیهان، فرهیختگان و قدس به تفصیل به مسئله FATF پرداخته‌اند. فرهیختگان به ارتباط FATF با آمریکا پرداخته و در این زمینه نوشته است:
«تردیدی وجود ندارد که پیوند عمیقی بین FATF و وزارت خزانه‌داری آمریکا وجود دارد و اجرای کامل برنامه اقدام FATF به‌خصوص تصویب لایحه الحاق ایران به کنوانسیون TF، گام مهمی در راستای اجرای موثرتر تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان محسوب می‌شود. به همین دلیل، به جرات می‌توان گفت:
۱- ادعای دولت مبنی‌بر رفع موانع ارتباط با بانک‌های خارجی درصورت اجرای کامل برنامه اقدام FATF، موضوعی که در ماه‌های اخیر بارها توسط مقامات ارشد دولتی بیان شده و در بخش پایانی توضیحات مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه کشورمان (پاسخ به آخرین سوال از سوالات 16گانه) با استفاده از کلیدواژه «عادی‌سازی روابط بانکی» مجددا مورد تاکید قرار گرفته، ادعایی غیرواقعی است.
۲- غیرمنطقی است که ادعای اروپا در مذاکرات با ایران پس از خروج آمریکا از برجام مبنی‌بر حفظ منافع اقتصادی کشورمان و ایستادگی خود در مقابل تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان درصورت اجرای کامل برنامه اقدام FATF را قبول کنیم زیرا این امر به اجرای موثرتر تحریم‌های آمریکا علیه ایران کمک شایانی می‌کند. درواقع، اگر اروپا می‌خواست با تحریم‌های آمریکا علیه ایران مقابله کند، همکاری با کشورمان را مشروط به اجرای کامل برنامه اقدام FATF نمی‌کرد.»
روزنامه قدس با اشاره به اینکه جریمه بانک‌های اروپایی بابت نقض تحریم‌ها بیشتر از جریمه بابت پولشویی است نتیجه می‌گیرد رعایت تحریم برای بانک‌ها در اولویت است و تصویب FATF در مجلس کمکی به روابط بین‌بانکی نمی‌کند.
روزنامه کیهان هم به نوبه خود با بررسی چند پرسش و پاسخ وزارت خارجه نتیجه می‌گیرد: «متاسفانه وزارت امور خارجه، دیدگاه صحیحی پیرامون FATF ندارد و بسیار عجیب است که این نهاد رسمی کشور بدون شناخت صحیح از این نهاد بین‌المللی که ابزار مهم و موثری برای آمریکا به منظور فشار بر اهداف سیاست خارجی این کشور از جمله ایران است، در پی زمینه‌سازی برای پذیرش تعهد بیشتر و اجرای مابقی درخواست‌های این نهاد بین‌الدولی (به خصوص تصویب لایحه الحاق ایران به کنوانسیون TF) است.»
به گزارش الف، در مورد FATF به نظر می‌رسد دولت از روز نخست با افکار عمومی در این زمینه صادق نبوده است. اگر از روز اول دولت صادقانه زیر و بم مسئله را برای افکار عمومی تشریح می‌کرد احتمالا به اینجا نمی‌رسیدیم. اکنون FATF به مسئله‌ای جناحی در کشور تبدیل شده و دولت در این زمینه مقصر است. در واقع دولت یک موضوع کارشناسی را به یک مسئله جناحی تبدیل کرد و این باعث می‌شود هرآنچه به FATF مرتبط است در هاله‌ای از سیاست‌زدگی فرو رود. گروه‌های سیاسی برای همراه کردن افکار عمومی مسئله را ساده‌سازی کرده و بعضا با عبارات و عناوینی غلط برای افکار عمومی توضیح داده‌اند و امروز افکار عمومی حیران میان دو جریان سیاسی مانده است.
نمونه یکی از این ساده‌سازی‌ها، افاضات عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در این زمینه است. آخوندی در هجدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران گفته است: «همان روز که برجام تصویب شد سیاستمداران ما می‌دانستند که گام بعدی باید پیوستن به FATF باشد تا بتوانیم به بانک‌های جهانی متصل شویم.»
آخوندی: مشکل اقتصاد ایران نپیوستن به FATF است
این اظهار نظر به‌خصوص از جانب وزیری که کارنامه‌ای ضعیف در حوزه کاری خود دارد تعجب‌آور است. روزنامه فرهیختگان در گزارشی به کارنامه آخوندی در وزارت راه و شهرسازی پرداخته و نوشته است: «برررسی‌ها از داده‌های آماری بانک مرکزی نشان می‌دهد قیمت مسکن در شهر تهران طی یک‌سال اخیر 74 درصد و طی پنج‌سال اخیر (دوره تصدی وزارت راه و شهرسازی توسط عباس آخوندی) حدود 122 درصد افزایش یافته است... به اعتقاد کارشناسان مسکن، به‌جز تاثیر التهابات ارزی، مهم‌ترین دلیل افزایش چشمگیر قیمت مسکن کاهش عرضه و تولید مسکن با تحریک تقاضا (افزایش وام مسکن) طی پنج‌سال اخیر است.
علی‌رغم چنین کارنامه ضعیفی، استیضاح ایشان برخلاف آیین‌نامه مجلس در دستور کار کمیسیون عمران قرار نگرفته است. استیضاح آخوندی هفته گذشته تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد و قرار بود در کمیسیون عمران مجلس بررسی شود اما در دستور کار این هفته کمیسیون قرار نگرفت.
چرا استیضاح آخوندی در دستور کار کمیسیون عمران قرار نگرفت؟
در همین راستا روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد گزارشی از تغییرات احتمالی دولت منتشر کرده است. «شنیده‌های آفتاب یزد حاکی از این مهم است که روحانی در نظر دارد از علی ربیعی وزیر سابق کار به جای نوبخت در پست سخنگوی دولت، از محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت در وزارت کار و نیز از مسعود کرباسیان وزیر سابق اقتصاد و دارایی هم در وزارت « صمت» بهره ببرد. ضمن آنکه وزیر علوم نیز از قطار کابینه پیاده خواهد شد و جای خود را به فرد دیگری می‌دهد.»
مشخص نیست حرف و حدیث‌ها درباره تغییرات در دولت تا کی ادامه خواهد داشت. گروه‌های سیاسی به‌خصوص اصلاح‌طلبان بر تغییر برخی وزرا تاکید دارند؛ هرچند مشخص نیست این تغییرات تا چه حد بر عملکرد واقعی دولت تاثیر می‌گذارد.
شریعتمداری: استعفا نداده‌ام
در همین زمینه امروز محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت استعفا از وزارت را تکذیب کرد.
مجلس به وزیر عزل شده برای وزارتخانه دیگر رای نمی دهد
همچنین یکی از نمایندگان مجلس گفت که مجلی به وزیری که استیضاح شده برای وزارتخانه‌ای دیگر رای اعتماد نخواهد داد.
***
در کنار خبرهای امروز، امروز دو توییت قابل توجه نیز منتشر شد. اولین توییت به استفاده از عبارت «یادگار آیت‌الله هاشمی» برای یاسر هاشمی رفسنجانی اشاره می‌کند.
طبیعتا آنچه به ذهن مخاطبان می‌رسد تعجب و حیرت است. این پدیده یادگارها کم‌کم دارد گسترش عجیبی پیدا می‌کند و در این زمینه زنگ خطر به صدا درآمده است. این مسئله گویای کژکارکردی ساختار خانوادگی و نفوذ آن به ساختار سیاسی است و باید چاره‌ای برای آن اندیشید.
توییت دیگری که جلب نظر کرد از جواد کریمی قدوسی نماینده مشهد در مجلس است که در آن به دیدار سیدمحمد خاتمی با ملک عبدالله پادشاه قبلی عربستان اشاره می‌کند.
هر چند کریمی قدوسی برای موضوع فوق سندی ارائه نکرده است اما در نظر افکار عمومی، خاتمی هم تاکنون پاسخگوی عملکرد خطای خویش در سال ۸۸ نبوده است.
***
عباس عبدی در مقاله‌ای در روزنامه اعتماد به مسئله نظارت استصوابی و پاسخگو نبودن شورای نگهبان پرداخته است. عبدی در این مقاله می‌نویسد:«کافی است که شجاعت، کارایی، سلامت و... مجالس را برحسب میزان و شدت رد‌صلاحیت‌های هر دوره مقایسه کنید تا معلوم شود که سیاست استصوابی ردصلاحیتها چه عوارضی داشته است و نهاد مجلس که مهم‌ترین نهاد در قانون اساسی است را به چه روزی انداخته است... نظارت استصوابی و رد و تایید نمایندگان براساس ملاک‌های آنان که در بیشتر موارد نیز بر اساس سلیقه و عجیب و غریب است -به‌طوری که برخی از نامزدها یک در میان رد و تایید می‌شدند!!- نوعی اختلال رفتاری ایجاد کرده است که آثار و عوارض آن را اکنون می‌بینیم.»
درباره نظارت استصوابی به نظر می‌رسد اصل نظارت، امری معقول و منطقی است. طبیعتا نباید اجازه داد مثلا افرادی که سابقه جرم و جنایت دارند وارد رقابت انتخابات مجلس شوند. از طرفی دیگر عملکرد شورای نگهبان درباره برخی افراد قابل نقد است و شائبه بی‌معیار بودن ردصلاحیتها به ذهن متبادر می‌شود.
یکی از شواهد این مسئله چنانکه عبدی اشاره کرده است رد و تایید صلاحیت برخی افراد به شکل یکی در میان در انتخابات‌های مختلف است. اما علی‌رغم اینها علت ضعیف و ضعیف‌تر شدن مجلس، نظارت استصوابی نیست. یکی از شواهدی که این ادعا را تایید می‌کند، شورای شهر کنونی تهران است.
عباس عبدی نیک می‌داند نظارت بر انتخابات شورای شهر بر عهده مجلس است و مجلس دهم تمام نامزدهای مدنظر اصلاح‌طلبان را تایید صلاحیت کرد؛ اما عملکرد شورای شهر، حداقل در تهران، ضعیف و ناامیدکننده بوده است. پس نمی‌توان علت ناکارآمدی مجلس را نظارت استصوابی دانست.
ضعف مجلس، علل متعددی دارد که شرح آن در این مقال نمی‌گنجد اما می‌توان سربسته اشاره کرد نبود احزاب واقعی بسیار موثر است. نکته دیگری که عبدی به آن اشاره کرده است پاسخگو نبودن شورای نگهبان است. متاسفانه باید گفت این انتقاد به شورای نگهبان وارد است و این نهاد، تعامل مناسبی با افکار عمومی ندارد.
***
همکاری ۷ بانک مرکزی اروپایی با ایران در دوران تحریم‌های پیش رو، محمدجواد ظریف این توافق را اعلام کرده است. ظریف در گفت وگو با خبرگزاری صدا و سیما، درباره ساز و کار ویژه گروه 1+4 گفت: «اروپایی ها در چند ماه گذشته تلاش وسیعی را انجام دادند لااقل هفت بانک مرکزی با هم توافق کرده اند که یک راهکار ویژه مالی را برای ارتباط با ایران ایجاد کنند و بعد در آینده این راهکار ویژه مالی را به موسسه ای تبدیل کنند که بتوانند خودشان را نجات دهند.... یعنی کار فقط با یورو انجام می شود و هیچ حضوری در بازارهای دلاری و آمریکا ندارد، به نظرم راهکار خوبی برای از بین بردن یکی از ساز و کارهای تحمیلی آمریکا در حوزه بانکی است.»
ظریف اعلام کرد: توافق هفت بانک مرکزی اروپایی برای ایجاد راهکار ویژه مالی با ایران
به نظر می‌رسد اگر واقعا بتوان تمام مبادلات پولی مالی بین‌المللی را مصون از تحریم‌های آمریکا انجام داد دستاورد بسیار بزرگی برای کشورمان باشد. اما در زمان اجرای برجام هم که در آن زمان تحریم های آمریکا روی کاغذ تعلیق شده بود بانک‌های اروپایی از مبادله مالی با کشورمان از ترس تحریم آمریکا اجتناب می‌کردند. پرسشی که به ذهن متبادر می‌شود این است که بانک‌های اروپایی آیا حاضرند در شرایطی که آمریکا روی کاغذ هم ایران را تحریم کرده است با ما همکاری کنند؟ این پرسشی است که آقای ظریف و همکارانشان باید برایش پاسخی واضح و معقول داشته باشند.
تسنیم امروز نوشت: چندی پیش شماری از اصلاح‌طلبان مجلس شورای اسلامی با تهیه طرحی به‌دنبال استیضاح رئیس‌جمهور بودند که پس از گذشت چندین روز از تدوین این طرح جلال محمودزاده، نماینده مردم مهاباد و عضو فراکسیون امید (اصلاح‌طلبان) مجلس شورای اسلامی، با اشاره به آخرین وضعیت طرح استیضاح رئیس جمهور در پارلمان، گفت: پس از تدوین این طرح در مجلس جلسه‌ای را با اسحاق جهانگیری و حسینعلی امیری دو معاون رئیس‌جمهور داشتیم.
وی با بیان اینکه تدوین این طرح 15 محور داشت، ادامه داد: پس از اینکه رئیس‌جمهور در مجلس حاضر شد و نمایندگان از پاسخ‌های وی قانع نشدند این طرح را با نظر طراحان به 5 محور درباره مسائل اقتصادی و بسته شدن مرزها تقلیل دادیم. این طرح هم‌اکنون 5 امضاء دارد که برخی از طراحان طرح اعتقاد دارند با توجه به شرایط کشور این موضوع تا تعیین تکلیف وضع تحریم‌ها مسکوت بماند.
محمودزاده تصریح کرد: اگر دولت به‌سرعت اوضاع را مدیریت نکند، نمایندگان مجبور خواهند شد علی‌رغم میل باطنی طرح استیضاح آقای روحانی را به‌جریان بیندازند.
****
جهان نیوز هم امروز نوشت: از زمانی که اصلاح طلبان سررشته امور در شهر تهران را به دست گرفتند، مشکلات زیادی در این کلانشهر بروز کرده که امروز منجر به نامه نگاری «محسن هاشمی» رئیس شورای شهر تهران به رهبر معظم انقلاب و درخواست کمک و یاری از ایشان شده است.
هاشمی در مورد درخواست خود از رهبر انقلاب در این نامه در اظهار داشت: «درخواست من این بود که 2 میلیارد دلار از مقام معظم رهبری از صندوق توسعه ملی بگیریم تا کمکی به تهران شود.»
رییس شورای شهر تهران ادامه داد: «منظورم این بود که پولی را برای کمک به حل ترافیک شهر تهران بگیریم چراکه شهرداری اکنون درگیر است و 52 هزار میلیارد بدهکار است. شهرداری حتی اوراق مشارکت خودش را هم نمی‌تواند بفروشد و این مسئله به یک معضل تبدیل شده است. این معضل را چه کسی می‌تواند حل کند؟ من باید این مساله را یا به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع دهم یا خدمت مقام معظم رهبری ببرم، راهی جز این ندارد.»
این درحالی بود که در دوره قبل که 12 سال به طول انجامید و «محمدباقر قالیباف» شهردار تهران بود و تحولات قابل توجه و ملموسی در پایتخت اتفاق افتاد دولتهایی که در این دوره زمانی در راس امور بودند هیچ کدام اقدام به کمک چندانی به شهرداری نکردند و شهرداری همواره نسبت به بدهی دولت به خود اظهار گلایه می کرد. اما هیچگاه این موضوع منجر به نامه نویسی به رهبر معظم انقلاب و گله گذاری در این خصوص نشد بلکه در نامه ای که قالیباف به ایشان نوشتند فضا کاملا فرق کرده و به جای کمک و یاری خواستن قول داده می شد که کارها با خدمت رسانی به خوبی انجام گیرد و از رهبر معظم انقلاب نسبت به اطمینان و اعتمادی که به مجموعه شهرداری در آن سالها وجود داشتند، قدردانی می شد.
در بخشی از نامه قالیباف به رهبر معظم انقلاب در سال 92 آمده است: « ابراز محبت و احساس رضایتی که در فرازهایی از فرمایشات شما در جلسه اخیر، نسبت به عملکرد و تائید مدیریت جهادی شهرداری و تاکید بر استمرار و ابتنا به آن در اداره امور شهر مرحمت فرمودید، بدون شک موجی از روحیه، انگیزه خدمت بیشتر و بهتر، نشاط و شادابی و نقطه عطف تحولی سازنده را در اینجانب و فرزندان خدوم شما در شهرداری به وجود آورد.»
اگر این دو نامه را با هم مقایسه کنیم در یکی امید و انگیزه خدمت دیده می شود و در دیگری ناامیدی و طلب کمک.
در همین رابطه اما وقتی اصلاح طلبان «محمد علی نجفی» را شهردار تهران کردند شهردار وقت تهران که چند ماهه مانند پست های قبلی کار را نیمه رها کرد، از بدهی های شهرداری تهران گلایه می کرد و به جای اینکه با دولت بر سر تسویه بدهی ها مذاکره کند این موضوع را ابزاری برای تخریب حریف سیاسی می‌دید. این درحالی بود که نجفی همواره مطرح می کرد که قصد سیاسی کاری ندارد.
واکنش مهاجرانی به ماجرای سخنرانی نتانیاهو و تورقوزآباد
سید عطاالله مهاجرانی وزیر دولت اصلاحات در صفحه شخصی خود در توییتر به اظهارات مضحک نتانیاهو در مورد ایران و تورقوزآباد واکنش نشان داد.
تسنیم امروز به نقل از هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نوشت: از ابتدای امسال تا پایان شهریور ۲۴ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشته ایم اما شرکت های پتروشیمی و فولاد که از انرژی ارزان قیمت کشور برای تولید استفاده می کنند فقط ۴ میلیارد دلار به سامانه نیما تزریق کرده اند و مابقی ارزهای حاصل از صادرات نباید سر از بازار سلیمانیه و هرات در بیاورد تا با رقم حداکثری به کشور وارد شود و خود را به شکل تورم در داخل کشور نشان دهد.
وی افزود: افراد و شرکت هایی که ارز حاصل از صادرات خود را به جای تزریق به سامانه نیما در جای دیگری می فروشند، به مردم، کشور و پول ملی خیانت می کنند؛ این در حالی است که همه باید تلاش کنند در صف مبارزه با تحریم و جنگ اقتصادی بایستند نه این که از اوضاع موجود، فرصت طلبانه استفاده کنند.