با ورق زدن صفحات تاریخ، با سخنرانی ها، بیانیه ها، سرمقاله‌ها و درسنامه‌هایی از شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار مواجه می‌شویم که بازخوانی آن‌ها یکی از راه‌های گرامیداشت روز‌های به یاد ماندنی تاریخ و نیز یادآوری آرمان ها، آرزو‌ها و اهداف مردم در برهه‌هایی از تاریخ کشورمان محسوب می‌شود؛ گفتار‌ها و نوشتار‌هایی که همواره می‌توانند یادآور دغدغه و آرمان‌های پیوسته مردم ایران باشند.
سایت «تابناک» در روز‌های بزرگداشت سی و نهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، بخش‌هایی برگزیده از سخنرانی‌ها و نوشته‌های شخصیت‌های تأثیرگذار انقلاب اسلامی را منتشر می‌کند.
در پنجمین بخش این گزارش ها، گزیده‌ای از سخنرانی ها، آرا، نظریات و گفت: وگو‌های آیت الله هاشمی رفسنجانی از سران و متفکرین انقلاب اسلامی را در ادامه می‌خوانید و می‌بینید.
این حرف عوامفریبانه است که می‌گویند این حق نایب امام زمان (عج) که مسأله انتخابات را هدایت کنند و نمی‌شود این مسأله به این مهمی را در اختیار افکار مردم کوچه و بازار گذاشت.
کسانی در جا‌هایی گفته بودند، چون حکومت، حکومت خدا و حکومت امام زمان (عج) است و نایب حکومت، فقیه و مجتهد جامع شرایط است، با این استدلال می‌گویند این حق نایب امام زمان (عج) که مسأله انتخابات را هدایت کنند و نمی‌شود این مسأله به این مهمی را در اختیار افکار مردم کوچه و بازار گذاشت. این حرف عوامفریبانه است. امام به محض اینکه این نکته به گوششان رسید، در اولین فرصت این مسأله را که ممکن است صادقانه هم ادا شده باشد، اما به عنوان یک توطئه‌ای که گوینده‌اش ممکن است خبر از توطئه نداشته، محکوم کردند.
اگر روزی به مردم القا کردیم که فقط روحانیون حقِّ تصمیم‌گیری دارند و مردم فقط آلت دستی هستند، طولی نمی‌کشد که هیچ چیز برای این انقلاب و برای این جمهوری نمی‌ماند.
امام به حق، تکیه‌گاه این انقلاب را مردم تشخیص دادند و این نه امام است بلکه اسلام است که چنین خواسته و این قرآن است که چنین خواسته که حکومت پایه اصلی‌اش را باید از افکار مردم بگیرد. درست است که حکومت در اسلام، حکومت الهی است، اما بدون رضایت مردم، نمی‌شود بر آن‌ها حکومت کرد و درست هم نیست که بر مردم حکومت شود و این اصل هم در معارف ما پذیرفته شده‌است. امام، این اشتباه را که دیگران کرده‌بودند اصلاح کردند و این توطئه را برهم زدند، فرمودند: نه! چنین حرف‌هایی نزنید! این، خطرش از آن حرف «دین از سیاست جداست» بیشتر است و واقعاً هم بیشتر است.
اگر روزی ما به مردم القا کردیم که روحانیون طراز اول هستند که حق تصمیم‌گیری دارند و مردم اینجا فقط آلت دست و فنر هستند که باید مثل یک موجود بی‌اراده توی ماشین حرکت بکنند، طولی نمی‌کشد که هیچ چیز برای این انقلاب و برای این جمهوری و مملکت نمی‌ماند. این‌هایی که این حرف‌ها را می‌زنند همان متحجرانی هستند که دوران مبارزه می‌گفتند که اسلام نباید در سیاست دخالت کند و مشت با سندان نمی‌تواند طرف شود و تا حکومت امام زمان (عج) پیش نیاید، هیچ حکومت اسلامی نمی‌تواند تشکیل شود و هر کس به عنوان حکومت قبل از قیام حضرت حجت (ع) قیام کند، مثل مرغی است که پیش از اینکه بال درآورد بخواهد پرواز کند و ما را به خاطر مبارزه با شاه محکوم می‌کردند. این جریان فکری امروز برعکسش را می‌گوید. مثل اینکه مردم، سیاهی لشگر انقلاب بوده اند. حالا که مردم در اطراف رهبری مبارزه کردند، خون دادند و پیروز شدند و این‌ها از این طرف راه افتاده و می‌گویند: حالا دیگر مردم حق دخالت در انتخابات را ندارند و هدایت انتخابات حق نایب امام زمان (عج) است.
خطبه نماز جمعه سال ۶۲
نمی‌گذاریم یک قسمت مملکت فعال و یا یک قسمت دیگر راکد و محروم باشد
ما انتظار داریم مسئولین بیشتر از جا‌های دیگر به شما محرومین برسند ما امیدواریم شما مسئولین با پشتکار به این محرومین کمک کنید و آن‌ها را فعال نگه دارید، ما نمی‌گذاریم که قسمت مملکت فعال ویا یک قسمت دیگر راکد و محروم باشد، این تبعیض‌ها باید از بین برود. تأکید امام از اول این بود که به مناطق محروم برسید مردم این انقلاب را به خاطر رفاه نخواستند چیز دیگری از انقلاب می‌خواهند منطقه‌ای که باید دستش دراز باشد و از مرکز کمک بگیرد دستش را در ازمی کند و مقداری هم خود به دولت کمک می‌کند.
اطلاعات، ۲ تیر ۱۳۶۱، صفحه ۲/دیدار‌های امام جمعه گناوه به اتفاق جمعی از اعضای نهاد‌های انقلابی با آیت الله هاشمی
دموکراسی واقعی در تمام دنیا فقط در ایران است
«این را قاطع می‌گویم و از آن در هر محفل بین‌المللی‌ای دفاع می‌کنم؛ دموکرات‌ترین کشور دنیا، با دموکراسی واقعی، ایران است و دموکراسی واقعی در تمام دنیا فقط در ایران است.»
جمهوری اسلامی. ۱ آبان ۱۳۶۱،۹، ۱۰ و ۱۱.
ما این مملکت را می‌سازیم و شما هم که بعداً خواهید آمد اهلاً و سهلاً
«ما نمی‌خواهیم از لحاظ انسانی دست رد به سینه آدم‌هایی که در این حالِ برزخ هستند، بزنیم و به گودال پرتشان کنیم. این‌کار را نمی‌خواهیم بکنیم؛ می‌خواهیم دستشان را بگیریم تا جلو بیایند، دراینجا زندگی کنند و کم‌کم با انقلاب خو بگیرند. من اگر می‌گویم آن‌هایی که به خارج رفتند بیایند، بدین جهت است. هر وقت هم مایل اند، بیایند، عجله‌ای هم نداریم. همان روز هم گفتم که اگر زودتر بیایید، قدری جلو هستید. اگر دیرتر بیایید، ما این مملکت را می‌سازیم و شما هم که بعداً خواهید آمد اهلاً و سهلاً!»
جمهوری اسلامی / تاریخ ۳ دی ۱۳۶۲
ملتی می‌تواند انقلاب کند که هم علیه شرق و هم علیه غرب و واقعاً مستقل و متکی به مردم باشد
در گذشته، این گونه فکر می‌شد که هر مبارزه‌ای بخواهد در جهان موفق شود یا باید به شرق متکی باشد یا به غرب. به عبارت دیگر، یک دولت نیرومند خارجی در بلوک‌بندی‌های دنیا باید از آن حمایت کند. این مسأله پذیرفته‌شده‌ای بود. حتی در بیشتر نهضت‌های اسلامی منطقه، نوعی اتکای به جناح‌شرق دیده می‌شد و نشانه‌هایی از مارکسیسم بروز می‌دادند تا کمونیست‌ها از آن‌ها پشتیبانی کنند. جمهوری اسلامی با شیوهٔ مبارزه خاص و با شعار استقلال، آزادی و نیزشعار نه شرقی، نه غربی ثابت کرد که همین امروز که شبکه سرطانی شرق وغرب، همه جهان را گرفته است، ملتی می‌تواند انقلابی بکند که هم علیه شرق و هم علیه غرب و واقعاً مستقل و متکی به مردم باشد.
جمهوری اسلامی /در تاریخ ۱۶ بهمن ۱۳۶۱.
انقلابی‌گری کله‌شقی متحجرانه نیست
انقلابی‌گری کله‌شقی متحجرانه نیست، بلکه تحول‌پذیری منطقی است. انسان انقلابی مقتدر است، اما جمود و تعصب ندارد و وقتی حق را تشخیص داد - حتی خلاف نظرش - در مقابل حق خاضع است و می‌پذیرد. این بهترین مصداق انقلابی‌گری است که امروز امام ما آن را به منصه ظهور رساندند. [با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت]
پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (بازنشر: ۳۰ دی ۱۳۹۱)
مکتب به ما دستور می‌ردهد هویت ملّی‌تان را هم حفظ کنید و زبان خودتان را نگه دارید
ملی‌گرایی به این معنا که ما عظمت و اعتبار ایران را بخواهیم و اجازه ندهیم هیچ چیزی از جامعه‌ی ما به عنوان ایرانی کاسته شود، چیز با ارزشی است؛ اما اگر ملی‌گرایی معنی‌اش این باشد که مثلاً، چون اسلام را یک عرب آورده ما نمی‌پذیریم، یا قرآن، چون به زبان ما نسیت برای ما در مقام دوم قرار دارد، این‌ها غلط است و ما با این‌طور ملی‌گرا‌ها مخالیم. در عین حال، تعصب بی‌جا در مقابل علم، فضل، ادب و هنر و این‌طور امور اصلاً معنا ندارد و ما باید برای گرفتن چیزی که در زندگی با ارزش و مفید است، آماده باشیم. این خواست اسلام است. این جزء معارف دین ماست که اینگونه باشیم و این به معنای فراموش کردن هویّت ملّی خودمان و هویّت قومی خودمان نیست، بلکه همان مکتب به ما دستور می‌ردهد هویت ملّی‌تان را هم حفظ کنید و زبان خودتان را نگه دارید و در گرفتن علم و ادب و هنر از دیگران هم تعصب نداشته باشید.
۱۲ دی ۱۳۶۹
انقلابیِ خوب، کسی است که وقتی کشورش تثبیت شد، تسلیمِ قانون شود
من فکر می‌کنم که فردِ انقلابیِ خوب، کسی است که وقتی کشورش تثبیت شد، تسلیمِ قانون شود و بگذارد مردم، بیشتر در صحنه بمانند. معمولاً بهانه می‌آورند که مثلاً آدم‌های قوی نیستند، ولی من این را قبول ندارم. وقتی که آزادی باشد، آدم‌های قوی هم پیدا و تقویت می‌شوند. واقعاً هم در ایران اکنون همهٔ سازمان‌های اداری آن‌چنان مستقر شده که با نبود یک فرد آسیبی نخواهد دید، بهترین خدمت من به مردم و کشورم این است که کمک کنم تا این روال دمکراتیک ادامه پیدا کند.
رئیس‌جمهوری در آستانه سفر به ترکیه /همشهری. ۲۸ آذر ۱۳۷۵، ۱۱۴۸، سال چهارم، سیاسی.
اسلامی که من میشناسم دگم نیست
اسلامی را که من میشناسم و به آن معتقدم و بسیاری هم مثل من فکر می‌کنند، اسلام دگم نیست. ایدئولوژی اسلام، به این معنی نیست که با عملگرایی تناقض داشته باشد، بلکه کاملاً منعطف است… فکر می‌کنم بین ایدئولوژی و عملگرایی و پراگماتیسم هیچ تضادی وجود ندارد، بلکه اسلام در عمل دعوت به پراگماتیسم می‌کند»
فصلنامه مطالعات بین‌الملل/ در تاریخ اسفند ۱۳۹۰
خدمتی که اسلام به زن‌ها کرد هیچ‌یک از مکاتب موجود دنیا نکرده‌اند
خدمتی که اسلام به زن‌ها کرد هیچ‌یک از مکاتب موجود دنیا نکرده‌اند. اسلام زن را از راه‌های افراطی و تفریطی بازداشت. زنان همچنین در انقلاب اسلامی نقش قابل توجهی ایفا کردند و فردای امروز خواهیم دید که زنان ایرانی چه نقشی در تاریخ ایران خواهند داشت. اگر زنان باسواد و متخصص ما در عین پاکدامنی در صحنه‌ها حضور پیدا کنند، ما از آنچه امروز هستیم بیشتر موفق خواهیم بود و این انقلاب است که راه را برای آن‌ها باز کرد
ایسنا / تاریخ ۷ تیر ۱۳۸۷
مردم ایران امروز آگاه شده‌اند و عقل خود را به جعبه‌های سانسور نمی‌سپارند
با تعصب و لجاجت و دروغگویی نمی‌توان جلوی آگاهی ملت را گرفت، هیچ لجوج و دروغگویی در دنیای امروز پیروز نمی‌شود.
ممکن است بتوان با زور و تهدید مردم را آرام نگه داشت، اما این خلاف فطرت انسان است و این آرامش ساختگی همیشه نمی‌تواند پابرجا باشد.
دانشگاه باید محیطی آزاد برای کسب علم و دانش و آگاهی باشد و نباید قید وبند امنیتی در محیط دانشگاه‌ها وجود داشته باشد.
چرا در زمان انتخابات مجلس به خانم‌هایی که کاندیدا هستند رای نمی‌دهید چرا که در آن صورت می‌توانید قانون تصویب کنید، وزیر عزل و نصب کنید واداره امور را به دست بگیرید این کار را نمی‌کنید پس خود خانم‌ها مقصر هستند.
مردم دیگر تحت تاثیر صدا وسیما وجعبه‌ای که مطالب را با سانسور به مردم تحویل می‌دهد نیستند ومردم ایران امروز آگاه شده‌اند و عقل خود را در دست جعبه‌های که سانسور می‌کنند نمی‌دهند.
روحانیت پیشتاز حرکت سرنگونی رژیم شاه بود، اما با این حرف نمی‌خواهیم سهم دیگران را کم رنگ کنیم ولی سهم روحانیت از دیگر احزاب بیشتر بوده است.
ما اگر خودمان، خودمان را ضایع نکنیم مردم به روحانیت علاقمند می‌شوند ووقتی که ببینند روحانیت می‌خواهند آن‌ها را به قرآن علاقمند کنند به آن‌ها احترام خواهند گذاشت. وی افزود: روحانیت رکن حفاظت جامعه می‌باشد که با کمترین هزینه و خرج دولت می‌توانند در حفظ نظام نقش بسیاری داشته باشند.
انتخاب/ ۲۶ مهر ۱۳۹۲
اگر مردم نبودند روحانیت به تنهایی چه کاری می‌توانست بکند؟
اگر تنها مرجعیت و روحانیت بودند، ولی مردم نبودند در خلأ چیزی به دست نمی‌آمد تا بتوانیم کاری انجام دهیم، همه این‌ها در ظرف حضور مردم بود، اگر تنها مرجعیت و روحانیت بودند، ولی مردم نبودند در خلأ چیزی به دست نمی‌آمد تا بتوانیم کاری انجام دهیم. این حرف‌ها همه در کتاب‌های فقه و اصول و کلامی ما بود، اما این بار حقیقتاً مردم بودند. در ابتدا مردم با وسعت در لغو مصوبات دولت، انجمن‌های ایالتی و ولایتی آمدند و حضور مردم بی‌سابقه بود.
بنا نبود یک دوره حکومت کنیم و تمام شود
ما باید به فکر جوان‌های امروز باشیم. بنا نبود که در انقلاب ما یک دوره حکومت کنیم و تمام شود، مسئله احکام و مساجد موجود است مساجد ما الحمدلله بد نیست. مردم حضور دارند و ما باید بیش از این‌ها مورد توجه قرار دهیم. مسائل جوانان باید مورد توجه بیشتر ما باشد. کسانی که از نسل ما بودند آن‌ها مثل ما هستند و مشکلی ندارند، ولی ما باید به فکر جوان‌های امروز باشیم. بنا نبود که در انقلاب ما یک دوره حکومت کنیم و تمام شود. اساس بر این است که حکومت انقلاب اسلامی به حکومت امام زمان وصل شود. باید مواظب نسل جوان باشیم و همه می‌دانیم که الان نسل جوان مشکل دارد و نباید از آن غافل باشیم.
راه پیاده شدن اسلام راه پلیس و زندان نیست
با پیاده شدن اسلام در جامعه نیازی به این همه پلیس و زندان وجود نخواهد داشت، من فکر می‌کنم یکی از کار‌های مهم کشور در اینگونه موارد، البته ترساندن و با زور و زندان رفتن نیست. در اسلام زور، حد، مجازات و تعزیر هست. البته این‌ها بعد از این است که ایمان و اعتقاد مردم را تقویت نماییم. البته با انسان‌های یاغی باید برخورد کرد. با پیاده شدن اسلام در جامعه نیازی به این همه پلیس و زندان وجود نخواهد داشت؛ لذا من فکر می‌کنم یکی از کار‌های مهم این است که تلاش کنیم آن اسلام واقعی و با محتوا را مردم در عمل ببینند و علاقه مند شوند.
چرا افراد و نهاد‌ها اینقدر رهبری را هزینه اشتباهات خود می‌کنند؟
اگر مردم از ما کوتاهی ببینند مردم اهل بیت را هیچ وقت فراموش نمی‌کنند. چون ائمه را مردم می‌شناسند و آن عشق در درون آن‌ها باقی است بعد از آن مسئله ولایت فقیه است. ولایت فقیه آن رکن اصلی بود که امام آن را با مرجعیت و با آن عظمت ایجاد کردند. مردم در اصل با ولایت فقیه مشکلی ندارند. یک مشکلی که ممکن است پیش بیاید و من نمی‌توانم خدمت شما عرض نکنم که متأسفانه خیلی از افراد و نهاد‌ها از رهبری، زیادی خرج و هزینه می‌کنند. هر کاری که می‌کنند به نحوی متکی می‌کنند به رهبری ولو اشتباه و خلاف کرده باشند. اینگونه نیست همه وظایف ذاتی داریم، آن وظایف را باید خودمان انجام بدهیم و با الفاظ و القاب مسئله حل نمی‌شود.
۱۵ اسفند ۱۳۹۱/ آخرین نطق آیت الله هاشمی در مجلس خبرگان
