به گزارش حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در پی رشادت‌های ارتش و نیروهای مردمی عراق جهت آزادسازی مناطق اشغالی، این روزها شاهد پیشروی‌های مستمر و پیروزی‌های مکرر نیروهای مقاومت در برابر گروههای تروریستی و تکفیری هستیم. اما نکته جالب ماجرا آنجاست که فاماس سلاحی که تا دیروز در دستان تروریست‌های داعش بود؛ امروز به دستان حشدالشعبی و نیروهای ارتش عراق رسیده است.
کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که فاماس غنیمتی جنگی است که حشدالشعبی در درگیری‌های اخیر با داعش به دست آورده است، اما این که این سلاح چگونه به دست تروریست‌ها رسیده است، جای سوال دارد. کسی چه می‌داند؛ شاید بازهم از آسمان رسیده است!
تولد فاماس
سلاح فاماس در سال 1967 توسط یک مهندس اسلحه فرانسوی بنام Paul Tellie طراحی شد. هدف از طراحی این سلاح جایگزینی آن با تفنگ نیمه اتوماتیک Mas Mle.49/56 و مسلسل دستی MAT- 49 و MAC Mle.1929 بود.اولین نمونه این تفنگ در سال 1971 ساخته شد و برای آزمایش به ارتش فرانسه تحویل داده شد. در آن زمان ارتش فرانسه مدلی از مسلسل ساخت کشور سوئیس را به کار می‌برد. این مسلسل با کالیبر 56/5 ساخت کارخانه SIG بود و با کد SG – 540 شناخته می‌شد.
در سال 1978 سلاح FAMAS در مقیاس 400 هزار قبضه تولید شد.پس از آن یک شرکت فرانسوی بنام GIAT دست به تحول این سلاح زد و نمونه جدیدی از آن را با کد G1 معرفی کرد. این سلاح دارای محفظه ماشه بزرگی بود که کل دست در آن جای می‌گرفت. همچنین روپوش لوله آن از جنس پلاستیک ساخته شده بود. البته مدل G1 یک نمونه آزمایشی بود و در سال 994 مدل G2 به عنوان مکمل آن معرفی شد که از خشاب مورد استفاده در سلاح M – 16 (نوع کوتاه آن) بهره می‌گرفت.
انواع مختلف این فاماس
FAMAS F1
FAMAS G1
FAMAS G2
FAMAS FÉLIN
FAMAS commando
FAMAS civil
FAMAS export
این سلاح در طیف نسبتا وسیعی توسط نیروی دریایی و زمینی فرانسه استفاده شد و تعدادی از آن به کشورهایی مانند امارات متحده و سنگال صادر شد. شکل کلی این سلاح مبنایی برای طراحی سلاح FELIN خواهد بود که از فرانسویان هنوز از آن پرده‌داری نکرده‌اند. مدل لوله کوتاه این سلاح با طول 320 میلیمتر برای نبردهای چریکی ساخته شده است. مدل Commando آن دارای طول لوله 405 میلیمتر و گونه مخصوص آن برای تک‌تیراندازی دارای طول لوله 620 میلیمتر می‌باشد. نمونه‌ای که برای مقاصد تک‌تیراندازی ساخته شده دارای دوربین مخصوص، دو پایه و دستگیره حمل مخصوص می‌باشد. سلاح فاماس در جنگ خلیج فارس با موفقیت استفاده شد و توانست ضریب اطمینان بالا و کیفیت قابل قبول خود را به اثبات برساند.
مکانیزم عمل فاماس
فاماس از نوع bull pup می‌باشد، یعنی خشاب آن در قسمت انتهایی سلاح و پشت قبضه تپانچه‌ای نصب می‌شود. در ساخت این سلاح از پلاستیک به وفور استفاده شده است. این سلاح از سیستم گلنگدن تاخیری اهرمی استفاده می‌کند که از سلاح AAT 52 کپی برداری شده است ( البته مخترع این سیستم شخصی مجارستانی به نام Paul de kilary می‌باشد که این سیستم را قبل از جنگ جهانی دوم طراحی کرده است).
سیستم bull pup در سلاح های انفرادی چیست
سیستم بولپاپ نام تیپی از سلاح‌های گرم انفرادی است که در آنها گلنگدن و خشاب در پشت مجموعه ماشه و نزدیک قنداق اسلحه قرار دارند. تفنگ‌های خودکار قدیمی همه امکانات یک مسلسل را داشتند، ولی طول آنها بسیار زیاد بود. یکی از راه‌ها برای کاهش طول اسلحه، کاهش طول لوله بود؛ اما اینکار باعث کم شدن قدرت گلوله و کاهش برد گلوله می‌شد. سازندگان سلاح برای کاهش طول اسلحه راهی خلاقانه پیدا کردند که طول لوله کوتاه نمی‌شد، اما طول اسلحه به نحو محسوسی کوتاه و در نتیجه وزن سلاح نیز کاهش یافته و مانورپذیری اسلحه را بالا می‌برد. راه حل این بود که محل گلنگدن و خشاب را از جلوی ماشه به پشت آن انتقال دهند. به سلاح هایی که این طراحی در آنها رعایت شده bull pup می گویند.
گلنگدن این سلاح از نوع بسته می‌باشد. وقتی گلوله شلیک می‌شود ، فشار گاز باروت باعث می‌شود تا فشنگ به پیشانی جنگی فشار وارد کرده و آن را به عقب هل دهد. زمانی که هنوز فشار گاز باروت بالا می‌باشد، اهرم تاخیر حرکت کوتاه گلنگدن را به قسمت سنگین‌تر گلنگدن که حرکتی طولانی‌تر دارد انتقال می‌دهد که این عامل باعث ایجاد تاخیر در باز شدن گلنگدن می‌شود.
مشخصات فاماس
کالیبر: 5.56 میلیمتر
طول سلاح: 757 میلیمتر
طول لوله: 488 میلیمتر
وزن سلاح: 3 کیلو 600 گرم
ظرفیت خشاب: 25 و 30 تیری
سرعت دهانه مرمی: 960 متر بر ساعت
نواخت تیر: 900 الی 1000 تیر در دقیقه
برد مفید: 450 متر